СКФО В Северной Осетии в 2024 году появятся прямые авиарейсы в Нижний Новгород СКФО Сельхозкооперативы в КБР набирают популярность Актуально Региональный этап Всероссийской олимпиады по истории российского предпринимательства прошел в КЧР на базе КЧГУ Актуально Глава КЧР Рашид Темрезов в Приэльбрусье встретился с активистами Общероссийского движения детей и молодежи «Движение Первых» Актуально Глава КЧР Рашид Темрезов в Тырныаузе КБР принял участие в открытии Дворца культуры им. Кайсына Кулиева

«СПОРТ - МЕНИМ савлык энъ баалы зат болуАьр аьдем яшавында БАКТЫМНЫНЪ КЕСЕГИ»

23.12.2019 211
«СПОРТ - МЕНИМ савлык энъ баалы зат болуАьр аьдем яшавында БАКТЫМНЫНЪ КЕСЕГИ»
Аьр аьдем яшавында БАКТЫМНЫНЪ КЕСЕГИ» вын анълайды, а онынъ негизи деп белсинли яшав келбети эм спорт саналадылар. Буьгуьн мен окувшыларды абазалар арасында эркин куьрестен халклар ара дережели биринши спорт устасы, кишкей кыраллар арасында эркин куьрестен дуныя чемпионы, «Алашара» Халклар ара абаза-абхаз маданият-ярыкландырувшы биригуьвининъ етекшисининъ орынбасары, биригуьвдинъ «Спортты оьрлендируьв» йоьнелисининъ етекшиси, «Яслык» спорт мектебининъ тренери Расул Нурбиевич Чуков пан таныстыргым келеди. Ол яс аьдем, ама коьп затка етискен. Расул Инжич-Чукун авылында тувган эм оьскен. Инжич-Чукун орта мектебин алтын медаль мен кутылган. Мектепте ол баьрисиннен де бек ден карувлык дерислерин суьйген, а етинши класста эркин куьрес пен тебенли каьрлеп баслаган. - Меним спортка келуьвимде, боьтен де, эркин куьрес пен каьрлеп баславымда, нагашакам Михаил Заудинович Чуковтынъ уьйкен уьлиси бар. Нагашакам мени эм оьзининъ улы Анзорды Черкесскке эркин куьрестен сынасларга кардашымыз Руслан Кужевти демевлемеге алып барды. Тап эне сол заманда биз оьзимизге спорттынъ сол туьрлисин аштык. Сынаслардан яркын сезимлер мен кайтып, биз коьрген затларымызды кайтараламага каьрледик. Биз куьрестик, а Михаил Заудинович бизим этетаганымызга карап турды. Сол заманда ол авылда спорт залынынъ эм тийисли аьллердинъ йок болувы ман байланыста тренер болып куллык этуьвин койган эди. Бизим уьйкен каныгыслык пан сынасларда коьрген затларды кайтаралайтаганымызды коьрип, ол бизи мен уьйренуьвлерди озгарып баслады, - деп эскереди Расул. Спортта оьзининъ биринши абытларын Расул бир заманда да мутпаяк. Биринши уьйренуьвлери спорт залсыз, спорт тоьсексиз озганларына карамай, эки яс бала спорт пан бек кызыксындылар, уьйренуьвлерин Михаил Заудиновичтинъ тувра каралдысында озгарып турдылар. Бир неше юмадан сонъ, Расул эм Анзор Адыге-Хабльде сынасларда катнастылар. Олар енъуьвлерге етисе алмасалар да, оларга уьйренуьвлерге спорттоьсеклерин бердилер. Сол зат яслардынъ юрегин коьтерди. Михаил Заудинович оьзининъ уьйининъ экинши шарлагын босатты эм эркин куьрес пен уьйренуьвлерди озгарув уьшин, зал ярастырды. Бир айдан Расул Хабез районында энъ ийги куьресши, ярым йылдан - Карашай-Шеркеш Республикасында экинши, а бир йылдан - Россияда биринши болды. Мине суьйтип енъуьвге Расулдынъ йолы тезликли болды. Михаил Заудиновичтинъ уьйинде уьйренуьвлердинъ озатаганы акында соьз авылда тез яйылды эм уьйренмеге суьйген балалардынъ саны коьп болды. Тренер 6-7 бала ман уьйренуьвлерди озгарып баслаган эди, ама куьннен-куьнге корадынъ касында балалардынъ саны оьсти. Коьп юруьвлерден сонъ Михаил Заудиновичке Маданият уьйинде кулланылмайтаган бир боьлмеди айырдылар. Каныгыслы тренерге ремонтты озгармага эм керекли алат-садакты алмага эпшил Станислав Дерев эм Хабез районынынъ басшысы Фатима Макаова ярдамластылар. Авыл туьзилисининъ басшысы Мардас Джужуев эм мектептинъ директоры Альберт Джандубаев коьп ярдамларын эттилер. Суьйтип, 1999 йылда ортак куьш салувлар ман «Юность» спорт залы ашылды. Ога белгили тренер Юрий Шахмурадовтынъ аты берилди. Мунда куьн сайын уьйренуьвлерге юзге ювык эр бала Инжич-Чукуннан эм Эльбурганнан келетаган эдилер. Бир неше йылдан мунда спорттынъ баска туьр и ерин , е киргисттилер эм спорт залы спорт мектеп болды. Авыл балаларыны нъ йолластырувшысы олардынъ уьйренуьвлерге кызыксынувларын оьстируьв мыратта туьрли йосыкларды кулланды. Атлантада озган Олимпиададан сонъ, эркин куьрес бойынша Россиядынъ йыйылма командасы бас тренерлери Юрий Шахмурадов пан Кисловодскка келди. Михаил Заудинович тербияланувшыларын йыйылма ком андады нъ спортшылары ман ортак уьйренуьвлерге аькетти. Яс спортшыларга атаклы куьресшилер мен йолыгыс мутылгысыз зат болды. Эр балалар куьшлерин коьп салып каьрлеселер, йогары етимислерди таппага болаягын анъладылар. 2001 й ы л д а Р асул КЧГТА-дынъ экономикалык факультетине окымага туьсти. Спорт уьйренуьвлерин ол окув ман сыйыстырды, эркин куьрес пен каьрлевин тасламады. 17 ясында Расул эркин куьрестен спорт устасы болды, 18 ясында Мальтада кишкей кыраллар арасында эркин куьрестен дуныя чемпионы болды. Оннан сонъ, оны Москвага «ЦСКА-дынъ куьрес спортынынъ клубына» шакырдылар. Бир неше йылды Расул Москвада, сонъ Дагестанга коьшип, айттырылган чемпионлардынъ командасында уьйренуьвлерин бардырды. Эркин куьрес - хаьтели спорт. Хаьтелер Расулда да басландылар. Куьреслердинъ бирисинде авырткан тизи оьзин билдирип турды. Расул оьзи суьйгенше, туьрли сынасларда катнасып тураялмады. Сол заманда, 24 ясында, савлыгынынъ аьли мен байланыста спорт карьерасын токтатты. Сол токтасы ога енъил берилмеди, оьзининъ энъ бас мырады - Олимпиадага етеялмаганына авыр кайгырды. Заман эмлевши. Расул Абхазияга кетип, уьш йылды толылай куллыкка коьмилди. Аьелде туьзилген аьл мен байланыста ол Карашай-Шеркеш юртына кайткан сонъ, «Автодор» биригуьвинде, баска ерлерде куллык этти. Ама спорт оны «йибермеди»... Расулды «Алашара» автономиялы коммерциялык болмаган организациясынынъ спорт боьлигинде куллыкка шакырганларында, ол бир такыйка да ойланмай, разылыгын берди. «Меним яшавымда спорт айырым орынды тутады. Спортка катнасувлы болсам, мен тыныс аламан, яшайтаганымды сеземен. Энди менде яс спортшыларымызга ярдам этпеге, сынасларды уйгынламага амалым бар», - дейди Расул. Йыйган сулыбы эм билимлери ога янъы куллыгында бек керегедилер. Аьдетке кирген «Абаза ойынлары» - ол Чуковтынъ ойы ман эндирилген зат. 2013 йылдан алып абаза авылларында спорт командалары тувдылар, спартакиадалар озадылар. Расул етекшилейтаган боьлик савлыклы яшав келбетин, спортты яйылдырады. «Абаза ойынлары» Карашай-Шеркеш ерининъ тысына шыгып, халклар ара оьлшемли болган. Бу йылдынъ язында сынасларга Абхазиядан, Ставрополь ериннен, баьри абаза авылларыннан командалар келгенлер. 
211 просмотров


Комментарии

Написать
Комментарии >



Подписывайтесь на RIAKCHR в Одноклассниках Получайте свежие статьи и новые публикации на свой мобильный
Вступайте в сообщество RIAKCHR в “ВКонтакте” Получайте свежие статьи и новые публикации на свой мобильный
Вступайте в сообщество RIAKCHR в “Telegram” Получайте свежие статьи и новые публикации на свой мобильный