САКЛЫКТЫ ТУТУВ - САВЛЫКТЫ САКЛАВ i

Врачтынъ кесписи - ер юзинде айлак алал эм гуманлы кеспилердинъ бириси. Тап врачлар аьдем яшавын коршалавда турадылар, олар аьдемлерге ден савлыкларын кайтарадылар, туьрли маразлардан коршалайдылар. Соннан себеп медицина куллыкшысынынъ келбети сенимлик пен, коршалав ман байланыслы. Эм коронавирус яйылган аьллерде биз медиклердинъ орнын боьтен де бек сездик. Коронавирус пандемиясы басланган биринши куьннен алып, оьзининъ канын-янын аямай, Черкессктинъ кала поликлиникасынынъ лор боьлигининъ заведующийи Айна Саидахматовна Талутова ислейди. Буьгуьн А.С.Талутова ман хабарласувымызды баспалаймыз. - Айна Саидахматовна, Сизди республикамыздынъ яшавшылары сулыплы врач, маразлыларга айлак яныплы кеспи уст асы деп таныйдылар. Пандемия заманында аьрекетинъиз калай туьзилди? - О зган й ы лды нъ март айыннан баслап, пандемиядынъ биринши толкыныннан алып, мен ковид-маразлылар ман тыншаювсыз ислеп келдим. Медсестралар ман бирге мен ясы уьйкенлерге уьйлерине шакырувларга юрдим. Маразлыларды тергеген сонъ, олардынъ тамамларын Роспотребнадзорга йиберип турдык. Аьдемде коронавирус беркитилген йолларда, оны амбулаториялык йорыкта эмлейтаган, компьютерлик томографияга йиберетаган эдик. Авыр маразлыларды ковид-госпитальге эмленуьвге йибердик. Госпитальден сонъ пациентлер кайтып, бизде арбатынгы эмленуьвди оьттилер. Булайда айткым келетаганы сол, поликлиникага сезимли ярдамды предприятиелер, эпшиллер автотранспорт пан, коьлик айдавшылар ман ярдам эттилер. Черкессктен эм республикамыздынъ оьзге юртларыннан яс аьдемлер, волонтерлар аьр дайым ярдам этип турдылар. Олар врачларды маразлыларга уьйлерине аькетип, продуктларды, маскаларды, айырым кийимди еткерип турдылар. Биз, медиклер, пандемия заманында аьдемлеримиздинъ алаллыкларына, янавырувлыкларына шаат болдык. Баьрисининъ алдында басымызды тоьмен иемиз. Август айында мен оьзим де авырдым. Айтпага тийисли, мараздынъ биринши толкынында медиклердинъ коьбиси оьзлери авырдылар, сонъ эмленип, яне мараз бан куьреске турдылар. Экинши толкынды биз мараз бан куьресуьвдинъ сезимли сулыбы ман йолыктык. - Айна Саидахматовна, керуьв госпиталинде Сизден алдын куллык этип баслаган улынъыз акында хабарласанъыз экен... - Улым Хасан Новочеркасск каласында М.И.Платов атлы Россиялык оькиметлик политехникалык университетининъ «Транспорт эм логистика» факультетининъ 4 курсынынъ студенти боларектилер, соннан себеп мага лор-врач кебинде сонда куллыкка бармага бу- йырылды. Поликлиникадан 5-6 врачтынъ санында сонда куллыкка барып, мен ис досларымдай болып, маразлыларды эмледим. Госпитальде тез огына эмлев йосыгын токтастырмага керек болатаган эди, неге десе маразлыдынъ аьли тез туьрленетаган эди. Маразлыдынъ савлыгы ийгиленсе, биз де куванып турдык. Госпитальде биз куьн сайын алты саьаттинъ ды. Пандемия басланганда, ол окувын эректен бардырган себепли, госпитальде куллык этпеге уьмитленди. Ол мараздынъ биринши толкынында авырып, эмленген эди, соннан себеп савлыгына кавыфлык болмаягын эске алып, онынъ госпитальде куллык этуьвин макул коьрдик. Хасаннынъ медициналык билимлери болмаган себепли, оны санитар этип алдылар. Ога реанимацияда куллык этуьвди тапшырдылар. Элбетте, баслапкы шагында ога куллык этпеге енъил тувыл эди. Куллыгы авыр эм яваплы эди. Ама Хасан оьзине тапшырылган куллыкты бажарды. Ол госпитальде уьш ай ярым заманды куллык этти. Сол болжалдынъ ишинде ол эрленди, яшавга да караслары туьрлендилер. Март айыннан баслап ол окувына кетти. - Сиз оьзинъиз госпитальде кайгадер заманды куллык эттинъиз? - Ноябрь айында керуьв госпитали ашылганда, онда кеспили специалистлер кебойында тынш аю в куьнлерсиз иследик, оннан баска маглуматларды ярастырув ман каьрледик. Мен госпитальде декабрь айыннан 10 февральге дейим куллык эттим. - Айна, соьлеги заманда поликлиникада куллы гы - нъыз акында хабарласанъыз экен. - Соьлеги заманда пандемия тоьменлеген, аьл оннан да ийги болар, деп сенемиз. Мен аьвелдегинше, пациентлерди йолыгып аламан. Соьзсиз де, мага ковид пен де авырган коьлем аьдемлер келедилер. Мен оларды реабилитациялав ман каьрлеймен, неге десе коьплерде ковидтинъ сонъалыклары болып калган белгилери аз тувыллар. Айтпага, бир кесеклер ийислерди сезбейдилер, бирерлери осал эситедилер, тыныс алув ман маьселелери бар...Биз, врачлар, олардынъ савлыкларын кайтарув уьшин янъыша эмлеп уьйренемиз. Мысалга, аьвелги кулланылган дарманлар соьле яраспайтаган йоллар да боладылар, соннан себеп биз медициналык янъылыклар, эмлев йосыклары акында коьп окыймыз, уьйренемиз. Бу мараз яшавымызга янъы кирген эм оны ман куьрестинъ йосыклары аьле де толысынша тергелмегенлер. Бир кесеклерде мараздынъ сонъаыклары савлай яшавга калганлар, коьплерди йойдык. - Айна Саидахматовна, республикамыздынъ яшавшыларына кайдай маслагатларды берер эдинъиз? - Пандемиядынъ оьлшеми тоьменлегени мен саклыкты да осалландырмага ярамайды. Соьлеги шаклык аралык заманда, грипп, ОРВИ оьршигип баслайды. Баьримизде де кыстан сонъ денимиз осалланады, суьйткенде, шаклык маразларга оьзгелер де косылмага болаяклар. Биринши толкында авырган аьдемлер экинши кере де авырып баслаганлар. Соннан себеп саклыкты тутув акында - м едициналы к маскаларды киювди, колларды ювувды, боьлмеге ел кактырувды мутпага ярамайды. Бу енъил «ислер» оьз савлыкты сакламага эм медицина куллыкшыларына ярдам этпеге себеп болаяклар. Боьтен де, аьле де ковид пен авырмаган ясы уьйкенлерге, касталы маразлары болганларга вакцинациялавды оьтпеге тийисли. Бу иммунитет савлай яшав бойына болмаса да, бир кесек заманга тынышлы яшамага эм баасыз яшавды узайтпага амал береек. - Айна Саидахматовна, биз тек куллык акында хабарласамы з, оьзинъиздинъ аьелинъиз, тувганларынъыз акында айтсанъыз экен. Тувганларынъызга маразды юктырмага болаяк деген коркыныш бар эдиме? - Элбетте, тувганлар уьшин коркыныш болды. Уьйде ян досым Алибек, кызым Зейнаб. Наьсипке, биреви де авырмады, оларда иммунитетлери куьшли болар, деп ойлайман. Мен оьзим Чечняда тувганман, онда меним тувганларым, ата-анам яшайдылар, олар эсли аьдемлер. Мен оларды йыл ярым заманнан бери коьрмегенмен эм айлак сагынаман. Наьсипке, телефон аркалы байланыс тутып турмага болады. Язда отпуск алып, тувганларымды йокламага мырат этемен. - Айна Саидахматовна, оьзимиздинъ эм газетадынъ окувшыларынынъ атыннан Сизге енъил болмаган, яваплы эм алал исинъизде йогары уьст инликлерди, берк ден савлыкты, мыратларынъыздынъ толувларын сагынамыз!