Уьйкен яшав йолын оьткен сосы кыскаяклы оьзин наьсипли деп санайды. Йок, онынъ бактысы енъиллерден болмаган. Керисинше, балалык шагы айлак авыр оьткен, сонъ, Уллы Аталык кавга басланганда, ол аьле яс кыз болып, тувган элин явдан коршаламага фронтка кеткен, авыр согысларда досларын йойган, кавгадан сонъгы йылларда белин бувып, куллык эткен. Сонынъ уьшин де ол яшавдынъ авырлыгын яхшы биледи. Соны ман биргесине яшавда оьз орнын таппага етискен кыскаяклы, оьткен йылларына арт бурылып карап, бир куьни, бир иси уьшин де оькинмейтаганын билдиреди. Ол бактысына муьсиревли. Тек Адыге-Хабль эм Ногай районларында тувыл, республикамызда да, аьле онынъ тысында да: Украинада, Белоруссияда ногай кыскаяклысы Зоя Аюбовна Аюбовады ийги биледилер. Кавга йылларында эткен йигитликлери кавгадан сонъгы йылларда юргисткен ямагатшылык куллыгы уьшин оны сыйлайдылар эм суьедилер. Сосы йылда Енъуьв куьни мен бирге Зоя Аюбовна Аюбова оьзининъ тувган куьнин байрамшылаяк: 10 майда ога 92 йыл толаяк. Эм соьле, кавга кутылганлы 70 йыл озганда, ол яне сол авыр куьнлерди, досларын, Енъуьв кайдай баа ман табылганын эсине туьсиреди. Кавга йылларында Зоя Аюбовна Аюбова зенитчиклерге фашистлердинъ «юнкерслерин» эм «мессершмиттлерин» сокпага ярдам этетаган эди. Коьктинъ аьр бир кувыс-муьйисин прожектордынъ ярыгы ман тинтип, тешкерип, явдынъ самолетын «ысласа», оны зенитчиклер тамам сокканша йойтпаска шалысатаган эди. Оннан баска топларды тасымага ярдамласатаган эди, керек заманда связист, санитарка да болган. Зоя Аюбовна соьле де бир зат та мутпаган: согыстынъ кызувлы вакытында авыр яраланган Тамара Лагучевадынъ прожекторды таслап кетпегенин де, зенитчиклер самолетты атканша турганын да, А. Питенкодынъ эм А. Титаренкодынъ, эки фашистти коьрип, оларды ысламага ярдамласканларын да… Кыз аьле оьзи де коьп кере яшавын аямай, яв ман согыста йигитлигин, эрклигин коьрсеткен. 1944 йылдынъ май айында Зоядынъ аьскершилик куьби Днепр сувынынъ ягасында орынласкан Жлобин каласынынъ янына етип токтаганда, командир оларга каты согыслар болаягы акында билдирген. Яс аьскершилер баьри затка да аьзир эдилер. Тек сол кешелердинъ бирисинде командир Зояды оьзине шакырганда, кыз саьспеклемей болмады. Йол бойы, не болган экен деп, ойланып барды. Командирге кирди, юреги каты согады. Зоядынъ ап-ак шырайын коьрип болар, командир ога: «Оьзинъди колга ал», – деди. Буйрыкты эситкенде, кыз коркты, ама сол затты сездирмеске шалысты. Каты давазы ман разылыгын билдирип, шыгып кетти. Днепрдинъ аргы ягына еткерилеек пакет пен эртенги согыс байланыслы экенин анълап, Зоя доьрт саьат танъга дейим коьз какпай шыкты. Савлай яшавы бир неше саьаттинъ ишинде коьзининъ алдында оьтти. Ойлары онынъ тувган-оьскен Икон-Халкы, авылдаслары, суьйикли анасы акында эдилер. Берилген буйрыкты толтыраяларманма деп, кыз шекленип те кетти. Тек ишиндеги экинши давыс, «этилген сенимди акламага керексинъ» деп, кайтаралап айтып турды. Доьрт саьатте танъда Зоя, командир эм кыздынъ коьплеген дослары Днепрдинъ алдында туратаган эдилер. «Каткы», – деди катырып командир. Кыздынъ аяклары мамыктай болганлар, кыймылдаялмайды. «Каткы», – деп экинши кере бакырды ол эм кызды ярдан сувга ийтеди. Зоя ялдап йоьнеди, басындагы каскасы ялдамага оравлык этеди, коьзине туьседи. Тувган Йилиншиктинъ сувында шомылмага ол бек суьетаган эди. Онынъ каты агынлы ерине бармага коркпайтаган эди. Зоядынъ тап балыктай ялдайтаганын коьрип, баьри кызлардынъ эм яслардынъ сейирлери калатаган эди. Ама Днепр – тынык сув, ол акырын агады. Мунда ялдамага коьпке кыйын. Сол затлар акында ойланып, сувга шомылып, сонъ шыгып, кыз ялдайды. Сувдынъ ортасына еткенше, Зоя артына карамай ялдап барды. Сонъ бурылып, йолдасларына коьз салды. Сол такыйкада немецлердинъ куьллелери шувылдап сувга туьсип басладылар. Коркканнан, кыздынъ юреги сыгылды. Ол эсин йоймага аьзир экенин сезди. Коьмилди. Тынысы еткенше, сув астында барды. Сонъ тагы да шыкты. Тагы да коьмилди. Йылгадынъ аргы ягына кайтип еткенин Зоя анъламай калды. Сувдынъ ягасында боьркинде кызыл юлдызы болган аьдемди коьрди. «Аьперим, буйырыкты толтырдынъыз. Бир аз тыншайынъыз. Сизге артка кайтпага керек», – деди Зояга сол аьдем. Сол кеше йигит кыз Днепрди экинши кере оьтти. Ама уьйкен сувды оьткенин уьйкен йигитлик деп санамады. Бир кесек заманнан сонъ, командир оларды йыйып: «Аьскерши Аюбова бир адым алдыга шыгынъыз», дегенде, Зоя саьспекледи. Коркынышлы сезимлер тагы да юрегин бийледилер. Командир омыравына Данъклык орденин каптырды. Яслар эм кызлар оны кутлап, коькке ушырып, бетиннен оьптилер. Эне сондай авыр кавга йылларын басыннан аткарган сосы йигит кыскаяклы. Биз сыйлы ердесимизди Уллы Аталык кавгада Енъуьвдинъ 70 йыллык мерекеси мен эм тувган куьни мен ак юректен кутлаймыз, ога берк ден савлыкты, коьп йыллар яшаганын, наьсипти эм берекетти сагынамыз.
Уьйкен яшав йолын оьткен сосы кыскаяклы оьзин наьсипли деп санайды. Йок, онынъ бактысы енъиллерден болмаган. Керисинше, балалык шагы айлак авыр оьткен, сонъ, Уллы Аталык кавга басланганда, ол аьле яс кыз болып, тувган элин явдан коршаламага фронтка кеткен, авыр согысларда досларын йойган, кавгадан сонъгы йылларда белин бувып, куллык эткен. Сонынъ уьшин де ол яшавдынъ авырлыгын яхшы биледи. Соны ман биргесине яшавда оьз орнын таппага етискен кыскаяклы, оьткен йылларына арт бурылып карап, бир куьни, бир иси уьшин де оькинмейтаганын билдиреди. Ол бактысына муьсиревли. Тек Адыге-Хабль эм Ногай районларында тувыл, республикамызда да, аьле онынъ тысында да: Украинада, Белоруссияда ногай кыскаяклысы Зоя Аюбовна Аюбовады ийги биледилер. Кавга йылларында эткен йигитликлери кавгадан сонъгы йылларда юргисткен ямагатшылык куллыгы уьшин оны сыйлайдылар эм суьедилер. Сосы йылда Енъуьв куьни мен бирге Зоя Аюбовна Аюбова оьзининъ тувган куьнин байрамшылаяк: 10 майда ога 92 йыл толаяк. Эм соьле, кавга кутылганлы 70 йыл озганда, ол яне сол авыр куьнлерди, досларын, Енъуьв кайдай баа ман табылганын эсине туьсиреди. Кавга йылларында Зоя Аюбовна Аюбова зенитчиклерге фашистлердинъ «юнкерслерин» эм «мессершмиттлерин» сокпага ярдам этетаган эди. Коьктинъ аьр бир кувыс-муьйисин прожектордынъ ярыгы ман тинтип, тешкерип, явдынъ самолетын «ысласа», оны зенитчиклер тамам сокканша йойтпаска шалысатаган эди. Оннан баска топларды тасымага ярдамласатаган эди, керек заманда связист, санитарка да болган. Зоя Аюбовна соьле де бир зат та мутпаган: согыстынъ кызувлы вакытында авыр яраланган Тамара Лагучевадынъ прожекторды таслап кетпегенин де, зенитчиклер самолетты атканша турганын да, А. Питенкодынъ эм А. Титаренкодынъ, эки фашистти коьрип, оларды ысламага ярдамласканларын да… Кыз аьле оьзи де коьп кере яшавын аямай, яв ман согыста йигитлигин, эрклигин коьрсеткен. 1944 йылдынъ май айында Зоядынъ аьскершилик куьби Днепр сувынынъ ягасында орынласкан Жлобин каласынынъ янына етип токтаганда, командир оларга каты согыслар болаягы акында билдирген. Яс аьскершилер баьри затка да аьзир эдилер. Тек сол кешелердинъ бирисинде командир Зояды оьзине шакырганда, кыз саьспеклемей болмады. Йол бойы, не болган экен деп, ойланып барды. Командирге кирди, юреги каты согады. Зоядынъ ап-ак шырайын коьрип болар, командир ога: «Оьзинъди колга ал», – деди. Буйрыкты эситкенде, кыз коркты, ама сол затты сездирмеске шалысты. Каты давазы ман разылыгын билдирип, шыгып кетти. Днепрдинъ аргы ягына еткерилеек пакет пен эртенги согыс байланыслы экенин анълап, Зоя доьрт саьат танъга дейим коьз какпай шыкты. Савлай яшавы бир неше саьаттинъ ишинде коьзининъ алдында оьтти. Ойлары онынъ тувган-оьскен Икон-Халкы, авылдаслары, суьйикли анасы акында эдилер. Берилген буйрыкты толтыраяларманма деп, кыз шекленип те кетти. Тек ишиндеги экинши давыс, «этилген сенимди акламага керексинъ» деп, кайтаралап айтып турды. Доьрт саьатте танъда Зоя, командир эм кыздынъ коьплеген дослары Днепрдинъ алдында туратаган эдилер. «Каткы», – деди катырып командир. Кыздынъ аяклары мамыктай болганлар, кыймылдаялмайды. «Каткы», – деп экинши кере бакырды ол эм кызды ярдан сувга ийтеди. Зоя ялдап йоьнеди, басындагы каскасы ялдамага оравлык этеди, коьзине туьседи. Тувган Йилиншиктинъ сувында шомылмага ол бек суьетаган эди. Онынъ каты агынлы ерине бармага коркпайтаган эди. Зоядынъ тап балыктай ялдайтаганын коьрип, баьри кызлардынъ эм яслардынъ сейирлери калатаган эди. Ама Днепр – тынык сув, ол акырын агады. Мунда ялдамага коьпке кыйын. Сол затлар акында ойланып, сувга шомылып, сонъ шыгып, кыз ялдайды. Сувдынъ ортасына еткенше, Зоя артына карамай ялдап барды. Сонъ бурылып, йолдасларына коьз салды. Сол такыйкада немецлердинъ куьллелери шувылдап сувга туьсип басладылар. Коркканнан, кыздынъ юреги сыгылды. Ол эсин йоймага аьзир экенин сезди. Коьмилди. Тынысы еткенше, сув астында барды. Сонъ тагы да шыкты. Тагы да коьмилди. Йылгадынъ аргы ягына кайтип еткенин Зоя анъламай калды. Сувдынъ ягасында боьркинде кызыл юлдызы болган аьдемди коьрди. «Аьперим, буйырыкты толтырдынъыз. Бир аз тыншайынъыз. Сизге артка кайтпага керек», – деди Зояга сол аьдем. Сол кеше йигит кыз Днепрди экинши кере оьтти. Ама уьйкен сувды оьткенин уьйкен йигитлик деп санамады. Бир кесек заманнан сонъ, командир оларды йыйып: «Аьскерши Аюбова бир адым алдыга шыгынъыз», дегенде, Зоя саьспекледи. Коркынышлы сезимлер тагы да юрегин бийледилер. Командир омыравына Данъклык орденин каптырды. Яслар эм кызлар оны кутлап, коькке ушырып, бетиннен оьптилер. Эне сондай авыр кавга йылларын басыннан аткарган сосы йигит кыскаяклы. Биз сыйлы ердесимизди Уллы Аталык кавгада Енъуьвдинъ 70 йыллык мерекеси мен эм тувган куьни мен ак юректен кутлаймыз, ога берк ден савлыкты, коьп йыллар яшаганын, наьсипти эм берекетти сагынамыз.
Читайте также
КЕСПИСИН СУЬЙИП САЙЛАГАН
05.02.2021
152
РФ ПРЕЗИДЕН1ИНДЕГИ СОВЕТТЕ - ЙЫЙЫЛЫС
19.07.2019
213
Получайте свежие новости на электронную почту
Комментарии