СКФО В Северной Осетии в 2024 году появятся прямые авиарейсы в Нижний Новгород СКФО Сельхозкооперативы в КБР набирают популярность Актуально Региональный этап Всероссийской олимпиады по истории российского предпринимательства прошел в КЧР на базе КЧГУ Актуально Глава КЧР Рашид Темрезов в Приэльбрусье встретился с активистами Общероссийского движения детей и молодежи «Движение Первых» Актуально Глава КЧР Рашид Темрезов в Тырныаузе КБР принял участие в открытии Дворца культуры им. Кайсына Кулиева

МЫРАДЫ БАР - ОЗАР

29.11.2019 319
МЫРАДЫ БАР - ОЗАР
кардаш-ювыклары акында хабарлагым келеди. Мен Асанбий мен Терекли-Мектебте бир класста окып, баьленше йыллар бир партада кабыргалас олтырганман. Айлак акыр, коьрмеге ярасык яс, зегенли досым туьрли байрамларда сахнага шыгып, ярасык давазы ман йырлап, ямагатты оьзине каратып сукландыратаган эди. Соьле де онынъ занъыравлы давазы кулагыма шалынады: ... Ише болсак, ишемиз, Шама демей, май демей. Суье болсак, суьемиз, Ярлы демей, бай демей. Асанбийдинъ кызыксынувлары коьп эдилер: ол кобызда, гитарада ойнап уьйренди, мектепте окыйтаган йылларымызда айлак та бек спорт пан кызыксынды, боьтен де, футболды ярататаган болды. Туьрли заманларда туьрли коьнъил мен туратаган танъ досым коьз алдыма йыйы келеди. Мине биз сегизинши класста окыйтаган заманларымызда Асанбий футбол командасын туьзди. Бир кере биз Нариман авылына ондагы яслар ман футбол ойнамага йолландык (сол узак озган йылларда Терекли-Мектеб пен Нариманнынъ арасы 4-5 шакырымдай узак йол эди. Соьле эки авыл косылганлар). Айтатаганым, биз йол бойы завыкланып бардык. Асанбий орысша йырлады: ...Чтобы тело и душа были молоды, Были молоды. Ты не бойся ни жары, и ни холода, Закаляйся как сталь. Физкульт ура, физкульт у р а!... Элбетте, биз де оны ман косылып, шоьлди уянтып, йырлап бардык. Оннан сонъ командамыздынъ капитаны Асанбий: - Ким спорт такпакларын биледи? - деп сорады. - Ал аьше, биринши болып мен айтайым: «Коьп юрген - коьп яшар. Тез ювыратаганга - авырув етпес». БАР - ОЗАР Бу йол мен оьзимнинъ балалык эм яслык шагымдагы алал досым эм йолдасым Асанбий Алиев эм онынъ - «Ден-савлыкты йойсанъ - сатып алаялмассынъ», - деди Базарбай Аджиев (яткан ери еннетли болсын). - «Аьдемнинъ энъ де ийги кийими - куватлы каркырасы», - дедим мен де. - «Озув - мырат, калув - уят». Суьйтип, биз завыкланып, йолды кыскартып барганымыз дайымга эсимде калган. Сонъында Ануардынъ улы Асанбий Алиев Дагестаннынъ Ногай районында айтувлы, сулыплы врач деп белгили болды (яткан ери ярык болсын, улпа тоьсек мамык болсын). Ата-юртымда болган сайын мен досымнынъ карындасы Кезибан яшайтаган уьйге кирип шыгаман (ол соьле Асанбий салган уьйде яшайды). Кезибан Батырова (кыз тукымы Алиева) соьле тийисли тыншаювда, Россия Федерациясынынъ ис ветераны болады. Мен билип, Алиевлердинъ аьели аьр заманда да Ногай районында белгили интеллигентли аьел деп саналатаган эди. Йогары билимли, Дагестан Республикасынынъ сыйлы окытувшысы Ануардынъ кызы Кезибан коьп йыллардынъ узагында Терекли-Мектебте орыс тилден эм адабияттан окытувшы болып куллык эткен. Бириншилердинъ санында ол Россия Федерациясынынъ Президенти Владимир Путиннинъ юз мынълык акша грантына тийисли болган. Онынъ кызы Наида анасынынъ йолын алып, Москва каласында окытувшы болып, етимисли куллык этеди. Кезибаннынъ сынлы, бойлы, ярасык улы Солтан Терекли-Мектебте анасы ман яшайды. Авылда ол нагашакасына усап - белгили спортшы. Бу йол мен Кезибанга келгенде, онынъ уьйинде Асанбий- д осы м ны нъ экинши карындасы Тавжан да бар эди. Тавжан йогары билимли, коьп йыллардынъ узагында ол Терекли-Мектебте, район орталыгынынъ китапханасында бир минсиз етимисли куллык эткен, соьле тийисли тыншаювга шыккан, Россия Федерациясынынъ ис ветераны болады. Ах, заман озады, меним яслык досымнынъ карындаслары энди коьбисинше оьзлерининъ йиенлери акында оьктемли хабарлайдылар. Бу йол да суьйтип болды. Олар уьйкен оьктемлик пен Кезибаннынъ кызы Наидадынъ кедеси Тан-булат акында хабарладылар. Тан-булат Аджиев нагашакасы Асанбийге усап, спорт пан кызыксынады, спортты суьеди. Салехард каласында мектепте окыйтаган заманларда ол «Спортивная элита школы олимпийского резерва» деген дипломга тийисли болган. Тан-булаттынъ онлаган мактав кагытлары, дипломлары акында бир макалада айтып шыгув кыйын - олар айлак коьп. Айтпага, 9-нш1 класста окыйтаган заманлары нда ол «Лучший спортсмен г. Салехарда» деген мактавлы кагытка тийисли болган. Тан-булаттынъ кызыксынувы - гандбол. Гандбол бойынша сынасларда онынъ командасы Салехард каласы бойынша эм халклар ара туьрли турнирлерде энъ де куьшли командалар ман сынасып, биринши орынды алган. Айтатаганым, акыр ястынъ спорт ягыннан етимислери уьйкен, онга ювык туьрли медальлердинъ иеси болады. - Амал болса, Тан-булат бир куьн де физкультура шыныгувын йибермейди, - деп хабарлайды Кезибан. - Гандболда ювырыстынъ тезлеви тийисли болмага керегин, ол аьр дайым да таптап айтады. Тек айтып калмай, эртеник сайын ювырув ман каьрлейди. - Онынъ шыныгувлары коьп, - дейди Тавжан. - Куьнделик заманын ол такыйкага дейим куьни-бурын белгилейди. Тан-булат спорт яктан аьр дайым да каьр табатаган танъ ясымыз. - Спорт ога тек кызыксынув тувыл, - деп косады Кезибан. - Спорт ога яшавынынъ маьнеси, яшав йолы. Неге суьйтип айтаман дейсинъизбе? Неге десенъиз, соьле ол Москва каласындагы белгили Ден карувлык культура эм туризм университетинде окыйды. Элбетте, спорт пан каьрлейтаган, ден карувлык культура ман шыныгатаган аьдемнинъ ден-савлыгы да, касиет-кылыгы да, шыдамлыгы да беркийди, куты куьшли болады, яшавда олардынъ етимислери эм енъуьвлери коьлем боладылар. Мен бизим ногайымыздынъ ялынлы акыр ясы Тан-булатка келеекте йыллары саьвлели болып, йоллары нурлы болсын дегенди сагынаман. Ол тек Алиевлер мен Аджиевлердинъ аьеллерине оьктемли болып калмай, савлай ногай халкымызга оьктемли болаягына ЕТИМИСЛЕРДИ САГА, АРИНА! сенемен. 
319 просмотров


Комментарии

Написать
Комментарии >



Подписывайтесь на RIAKCHR в Одноклассниках Получайте свежие статьи и новые публикации на свой мобильный
Вступайте в сообщество RIAKCHR в “ВКонтакте” Получайте свежие статьи и новые публикации на свой мобильный
Вступайте в сообщество RIAKCHR в “Telegram” Получайте свежие статьи и новые публикации на свой мобильный