Мыпхуэдэ къыхуеджэныгъэм щIэту Куэш-Хьэблэ къуажэм дэт, Амирокъуэ И. и цIэр зезыхьэ гимназием и унафэщI Сэкий Нурдин иджыблагъэ проект гъэщIэгъуэныщэ иригъэжьащ. Америкэр къызэIутхынукъым мыпхуэдэу жытIэмэ: иужьрей илъэсхэм, интернет технологиехэм зыужьыныгъэшхуэ щагъуэта лъэхъэнэм псори зэпщIар а «бэджыхъым» итыр, абдеж щаIуатэр, щалъагъуращ. Я нэхъ сабий дыдэхэми яцIыху телефоным, компьютерым я къэгъэсэбэпыкIэр. Зы лъэныкъуэкIи ар фIыщ, ныбжьыщIэхэм я къэухьым зезыгъэужь Iуэхугъуэ куэд абдеж щыбогъуэт. Ауэ, «бэджыхъым» зэщIищта я щхьэ акъылыр гъащIэ къекIуэкIым фIырыфIкIэ пхуигъэтIэсэжкъым… А псор къыхилъытэкIэрэ, Сэкий Уэзир къызэригъэпэща Iуэхугъуэр щIэблэм дежкIэ сэбэпышхуэ къэзыхьщ. — ЗэрыгурыIуэгъуэщи, гъэмахуэ мазищыр сабийхэм я зыгъэпсэхугъуэщ. Япэ мазэр иджыри еджапIэр ягу къэмыкIа хуэдэу йокI. ЕтIуанэ мазэм ныбжьыщIэхэр зэбгрокI я анэш, Iыхьлыхэм. Ауэ ещанэ мазэм ахэр я унагъуэ къыщекIуэлIэжым деж сыт тлъагъур: сабийр Iуэхуншэу уэрамыщхьэм тетщ е махуи-жэщи къыкIэрымыкIыу компьютерым ироджэгу, нэхъыкIэжыр аращи, интернетым хэсщ. Сэри апхуэдэхэм гу ялъызотэ, анэ-адэ куэди я сабийм и апхуэдэ щытыкIэм егъэгумэщI. 
Сегупсысащ, ярэби, сытым сабийр дедгъэхьэхыфыну, дауэрэ компьютерым, телефоным къыкIэрытшыфыну жысIэу. Мыбы нэгъуэщI лъэныкъуэ мыхъумыщIи хэлъщ. Махуэ псом зимыгъэхъейуэ щысам е щылъам, зи Iэпкълъэпкъ земыкIуам сыт хуэдэ узыншагъэ иIэнур?! Сэ еджапIэм сыщеджэу щытам сыхэтащ, иджыпстуи хуабжьу си гур хуопабгъэ туристическэ кружок къызэгъэпэщыным. Ар си гуращэ щэхуу куэд щIауэ сиIэщ. Тхьэм жиIэмэ, ар тщIынущ. АбыкIэ гурыIуэныгъэ щызогъуэт Хьэбэз администрацэм дежи. Арати, мурад сщIащ е 6-7 классхэм хэс, нобэкIэ зыщIыпIи зэбгрымыкIауэ къуажэм дэс ныбжьыщIэхэр Iуэхум къыхэсшэу, махуищым къриубыдэу интернетымрэ анэхэмрэ япымыщIауэ згъэпсэуну. А классхэм я унафэщIхэм запысщIэри, хэгъэзыхьыныгъэ щымыIэу, хуейр, арэзыуэ мы проект цIыкIум хэлэжьыхьыну къыхуедджащ. ЖыпIэнурамэ, мыр гъэ къэс къызэдгъэпэщу хабзэм тедгъэувэнущ. Сыт апхуэдэ ныбжьыр къыщIэсщтар? Абы и щхьэусыгъуэри мыращ. Сэ сохъуапсэ нобэкIэ ди республикэм дежи, нэгъуэщI хэгъуэгухэми щылажьэ, зи цIэ зи IуэхуфIхэмкIэ зыгъэIу лъыхъуакIуэ ныбжьыщIэ гупхэм. Апхуэдэ къызэдгъэпэщын папщIэ, сабийхэр цIыкIу щIыкIэ а Iуэхум хуедгъэсэн хуейщ, — къыддогуашэ проектыр зи жэрдэм къикIа Сэкий Уэзир. Хуабжьу яфIэгъэщIэгъуэну сабийхэр къекIуэлIащ мы Iуэхугъуэм хэтыну. Пщэдджыжьым сыхьэтыр 10-м гимназием деж классщIыб лэжьыгъэхэр къызэгъэпэщыныр зи нэIэ щIэт Чэнджэщауэ Каринэ, сабийхэм я шынагъуэншагъэ лъэныкъуэр зи пщэрылъ Абидокъуэ Рузанэ сымэ проектым хэтыну къекIуэлIа ныбжьыщIэ 20-м япсэлъа, чэнджэщхэр ирата нэужь, гимназием и унафэщIыр я пашэу, ныбжьыщIэхэм палаткэхэр ягъэуващ. Сэкий Уэзир зэрыжиIэмкIэ, мы Iуэхум сабийхэр хуабжьу жыджэру хэтащ. 
Махуищым къриубыдэу программэ купщIафIэ яубзыхуащ. Апхуэдэу, сабийхэм я пщэдджыжь зытхьэщIыныгъэ Iуэхухэр псыхъуэм дыхьэнущ, къызэфIагъэкIынущи, итIанэ ерыскъы едзэкъэнущ, абы къыкIэлъыкIуэуи, яубзыхуа планым тету махуэм лэжьэнущ. — Нобэ сыхьэтыр 10-м дызэхуэсщ, дызэпсалъэри, шэджагъуэм сыхьэтыр 12-м и ныкъуэм нэгъунэ палаткэхэр дгъэуващ, итIанэ тIэкIу задгъэгъэпсэхури, шэджагъуашхэ дгъэшхащ. Иужьым зэщIыгъуу псым дыкIуащ. Абы дыкъыздыдэкIыжым къыщIэжу къалъэгъуа псынэ цIыкIум сабийхэр щIэупщIащ. АтIэ, къуажэм хыхьэ щIыпIэхэм я тхыдэр яфIэгъэщIэгъуэнщ. Абы ущымыгуфIыкI хъунукъым. Апхуэдэуи, пщэдей губгъуэмкIэ дунэтIынущ. Ди щIыпIэхэр дахэщ, тхыдэ мыхьэнэ зиIэхэри ди мащIэкъым. Мэзым дыкIуэнущ. Ди программэм къызэщIеубыдэ спорт джэгукIэ зэмылIэужьыгъуэхэр. Нобэ иджыри жэщ хъуакъым, итIани сабийхэм къахокI «дэ махуищкIэкъым, атIэ, мынэхъ мащIэу тхьэмахуищкIэ дыхуейщ мыпхуэдэ Iуэхугъуэм дыхэлэжьыхьыну» жызыIэхэр. ЗэрыжысIауэ, мыр гъэ къэскIэ къызэдгъэпэщ Iуэхугъуэ тщIынущ, сабий нэхъыби къыхэтшэнущ, — къыпещэ Сэкий Нурдин. ЖыIэпхъэщи, сабийхэр гъэшхэн Iуэхур еджапIэм и пщафIэхэм екIуу къызэрагъэпэщ. Палатки 6 ягъэувати, 2-р — еджапIэм яйщ, 3-р — лицейм къратащ, 1-р — ныбжьыщIэ Жантемыр Руслан я деж кърихащ. Къуажэм и унафэщIми къажриIащ сыт и лъэныкъуэкIи дэIэпыкъуныгъэ зэраригъэгъуэтынур. 
— Дызыхэт Iуэхугъуэр хуабжьу дигу ирохь, дыдихьэхыпауэ палаткэхэр гъэувыным дыхэлэжьыхьащ, доджэгу футболи, волейболи, шахмати, псым дыщыIащ. КIэщIу жыпIэмэ, ди дакъикъэ къэс тщIэныр убзыхуащи, гъэщIэгъуэныщэщ, — къыддэгуэшащ е 7-классым кIуа ныбжьыщIэхэу Есчындар Беслъэнрэ Лъостэн Артуррэ. Мыпхуэдэ Iуэхугъуэм и купщIэр, и мыхьэнэ нэхъыщхьэр хъулъхугъэм иджыри ныбжьыщIэ щIыкIэ лIы гъэсэныгъэ егъэгъуэтыныр, псэ быдэ хэлъу къэгъэтэджыныр, узыншагъэ иIэу къэгъэхъуныр, и къэухьым зегъэужьынращи, шэчыншэщ, мы Iуэхур а щытыкIэ псори къызэфIэбгъэкIыным зэрытегъэпсыхьар. Источник: riakchr.ru
Комментарии