Россия Федерацияны Президенти Владимир Путин Федерал Джыйылыугъа Чакъырыуун баямлагъан кюн Къарачай-Черкесиядан баргъан официал делегациягъа Темрезланы Рашид башчылыкъ этгенди.
Быйылгъы Чакъырыуну ёзеги да къралны хар бир адамыны джашауун иги этиу бла байламлыды.
«Чакъырыуунда къралны Башчысы эс бёлмей къойгъан зат джокъду. Демография болумгъа, сабий ёсдюрген юйдегилеге билек болуугъа айырыб уллу эс бёлюнеди. Миллет проектлени себеблери бла этиллик ишледен сора да сабий тууууну санын ёсдюрюрге джораланнган борчланы кескин белгилегенди Президент. Сабий пособиелени ёсдюрюу, налог льготаланы аслам этиу, кёб сабийли юйдегилеге ипотека кредитлерин джабдырыу, сабий садла, школла ишлеу дегенча затланы юсюнден барады сёз.
Сёз ючюн, кесибизни республиканы дараджасында социал эмда инфраструктура объектлени ненчасы, къалайлада ишленниклери, сабий ёсдюрген юйдегилеге къаллай болушлукъ этиллиги белгиленибди. Президент, башында сагъынылгъан борчлада тохтаб къалмагъанды, ол себебден федерал, регионал дараджада да аналыкъны эмда сабийликни комплекс халда джакълагъан мадарла хаман кёбден кёб бола барлыкъдыла. Саулукъ сакълау, билим бериу, табигъатха къайгъырыу санагъатлада, ЖКХ-гъа модернизация этиуде да боллугъу алайды. Миллет проектлени бары да ол затлагъа джораланыбдыла. Кърал тамадабыз бу затланы юслеринден айтханын тамамлай, федерал, регионал властланы органлары, кеси башына оноулу органла бла, джамагъат бирлешликле да алда борчланы, бюгюн этиле тургъан ишлени да бирча ангылаб, бирча къымылдаргъа кереклилерине уллу магъана бергенди. Эресейни Президентини бютеу аманатлары бизге къыбылама болуб турадыла. Биз аланы амалсыз тындырыргъа керекбиз», - дегенди КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашид, Президентни Чакъырыууну эсеблеринден комментарий бере.
Къралны Президентини РФ-ны Федерал Джыйылыууна Чакъырыуунда белгиленнген социал эмда экономика ёсюм бла байламлы баш борчла быладыла:
- 2024-чю джылгъа къралда туугъанланы саны ёлгенледен аслам болурча дараджагъа чыгъаргъа;
- адам саны кёб юйдеги сабий ачха алырча мадар къураргъа (бир айны ичинде юйдегиге тюшген хайырны ёлчеми хар адам башына юлешгенде эки джашау кечинмекликни (прожиточный минимум) ёлчемине джетмесе, аллайлагъа да берирге ачха).
- сабий ёсдюрген юйдегиле ипотека кредитлени льготасы бла къуру ал джыллада тюл, кредит тёлеген джылларыны барында да хайырланыб турурча этерге;
- сакъат сабийге эмда сабийликден сакъат болгъаннга (I-чи группа берилгеннге) къарагъаны ючюн тёленнген пособиени эки къат ёсдюрюрге;
- джер ючюн тёленнген налогну ёсдюрюуге марда (10-процентлик планка) салыргъа;
- эм азында юч сабийи болгъан юйдегиге федерал бюджетден ипотека кредитни тёлерге деб, 450 минг сом берирге, орнундан тебмезлик мюлкю ючюн тёленнген налогга льготаны ёсдюрюрге эмда 6 сотух джерге налогдан аны бош этерге;
- пенсиялагъа эмда ай сайын тёленнген бирси ачхагъа индексацияны джашау кечинмекни ёлчеминден ёргерек марда бла этерге;
- джарлылыкъгъа къаршчы кюрешге айырыб эс бёлюрге, къолайсыз джашагъанланы джакълагъан социал контролну системасын хайырландыргъан регионлагъа болушургъа;
- микрокредитование рынокда джорукъну, мизамны джарашдырыргъа;
- тёлер хыйсабы болмай тохтагъан адамлагъа «ипотека каникулла» бла хайырланырча мадар берирге;
- энчи мекям ишлегенлеге болушлукъгъа программа джарашдырыргъа;
- «Земский доктор» деген программагъа къошулгъанлагъа джылларына марда салыуну къояргъа; врачлагъа 1 миллион, фельдшерлеге – 500 минг сом «подъёмный» берирге;
- «Земский учитель» деб аллай программа да джарашдырыргъа;
- палиатив болушлукъну («палиативная помощь» дегенни) юсюнден къысха заманны ичинде закон чыгъарыргъа;
- онкология ауруулагъа къаршчы кюрешге аллыбызда 6 джылны ичинде 1 триллиондан аз болмагъан ачха бёлюрге;
- школ мекямланы джылытыу бла, суу бла баджарыу бла байламлы джарсыула эки джылны ичине бир джанына этилирге керекдиле;
- медицина, окъуу организацияланы тюшген хайырдан алыннган налогдан бош этерге (аллай льгота барды, алай а аны болджалы 2020-чы джыл бошалады);
- юй ишлеучюлени тюшген хайырдан алыннган налогдан эмда НДС-ден бош этерге, къралгъа эмда муниципалитетлеге бериллик социал объектле ишлей эселе;
- уллу, кеслери да заранлы багушладан 30-ун эки джылны ичине къурутургъа, алты джылны ичине уа къалгъанларын джабаргъа керекди. Багушну джарашдырыргъа, утилизация этерге. Экологиягъа заран салыуну азайтыу бла байламлы промышленность предприятиелени джууаблылыкъларын белгилерге. Думаны джазгъы сессиясында хауагъа заран салгъан затланы джибериуге квота салыуну юсюнден закон джарашдырыргъа;
- экология джаны бла къралда таза продукцияны тыйыншлы брендин джарашдырыргъа;
- товар сатыб алгъан сагъатда кърал компанияла Эресейни кесинде чыкъгъан товарлагъа биринчи эс бёлюрге;
- миллет космос аралыкъ къураргъа; спутник группировканы талай кереге ёсдюрюрге.
Бизнес
- Табышлылыкъ бла законну бузмай тюз ишлегенлеге кърал къуллукъчуладан заран джетмезча этерге;
- экономика бла байламлы терслеу ишлени хакъындан следствиени къайтарыб-къайтарыб созуб турууну къояргъа;
- контроль, надзор бла байламлы норматив актланы 2021-чи джылдан башлаб тохтатыргъа. Норматив базаны тыйыншлысыча джарашдырыргъа;
- бизнесге къатылыуну юсюнден хапар джазыучу, цифралы платформа къураргъа;
- бютеу законодательствону джангы технология мадарлагъа джыяргъа, цифралы экономикагъа тийишген законопроектлени дженгилде чыгъарыргъа.
Комментарии