Актуально В ФСБ России по КЧР рассказали как распознать телефонных злоумышленников  СКФО Новый логотип курорта Эльбрус в КБР представили в студии Артемия Лебедева СКФО В Северной Осетии прошла донорская акция Актуально В КЧР родители старшеклассников сдали ЕГЭ Общество Карачаево-Черкесия наращивает объемы производства тепличных овощей

Билимли устаз, фахмулу маданият къуллукъчу

22.12.2020 169
Билимли устаз, фахмулу маданият къуллукъчу

Къайсы санагъатда да миллетибизни атын иги бла айтдырыб ишлеген адамла кёбдюле. Ала ишлерин тыйыншлысыча баджарыб джамагъатдан сый-бюсюреу табханлай турадыла. Аллай ашхы адамланы бириди КъЧР-ни халкъ артисти, Къыбыла Тегейни махтаулу артисти, РФ-ны билим бериуюню сыйлы къуллукъчусу, белгили джырчы, бюгюнлюкде Къарачай шахар округну администрациясыны маданият бёлюмюню тамадасы Хубийланы Магометни джашы Шамил. Кёб болмай ол кесини 50-джыллыкъ юбилейин белгилегенди.

Шамил 1970-чи джыл абыстол (ноябрь) айны 16-да Къарачай шахарда, белгили алим, филолог, джазыучу Хубийланы Магометни юйдегисинде туугъанды. Шамилни джыргъа, тепсеуге, музыка инструментледе ойнаргъа фахмусу болгъаны сабий заманында огъуна танылгъанды. Анга 6 джыл болгъан кёзюуде атасы Магомет Къарачай шахарны музыка школуна алыб баргъанды. Шамил анда скрипкада ойнаргъа юреннгенди. Ол заманда уа шахарда аты кенгнге белгили духовой оркестр болгъанды. Шамил аланы къалай ойнагъанларына сейирсиниб къараб, ары тюшерге мурат этиб тургъанды. Алай бла бёлек джылдан ол духовой инструментле бла кюрешиб башлагъанды…

Фахмулу джашчыкъ окъуугъа кириб джыргъа фахмусун ёсдюрюрге излегенди. Ай медет, Шамил Къарачай шахарны 1-чи номерли орта школун бошай тургъан джыл атасы ауушады. Аны амалтын, ол анасы бла, эгечлери бла юйде къалады. Школну джетишимли тауусханындан сора Къарачай-Черкес кърал устаз институтну тарих факультетине киреди. Студент джылларында шахарны «Алания» деген вокал-инструментал ансамблинде джырлаб башлагъанды.

Хубий улуну урунуу джолу Къарачай шахарны 6-чы номерли орта школунда башланнганды. Ол анда сабийлеге тарихден дерс бергенди. Биринчи кюнледен огъуна фахмусун, усталыгъын танытыб, дерслерин иги бардыргъаны бла биргесине ишлегенлеге, сабийлеге да кесин сюйдюргенди. Айхай да, ол зат анга атасы Магометден кёчгенди. Школда ишлеген

кёзюуюнде сабийле джарыкълыкъ ишле бла кюреширча мадарла да этгенди: уллу хор, вокал къауумла къурагъан эди. Устаз болуб ишлеген биринчи 10 джылында алгъан сынамына кёре «Формирование культурно-интеллектуального труда у старшеклассников» деген темагъа кандидат диссертация да джазгъанды.

2000-чи джыл Шамилни устазлыкъ ишде джетишимле этгенин кёрюб кеси окъугъан 1-чи номерли орта школгъа директор этиб саладыла. Бу школну аты не джаны бла да белгили болуб тургъанды. Алай а къыйын 90-чы джыллада школну аты тыйыншлысыча сагъынылмагъанды. Шамилни директор къуллукъда баш борчу уа школну аякъ юсюне салыу эди. Джаш адамгъа ол иш къыйын болгъанлыкъгъа, аллындан да алгъан сынамына, билимине, фахмусуна таяныб, устаз коллективни да бирикдириб школну джарсыуларын къоратыу джанындан кюрешиб башлайды. Сёз ючюн, школну джылыу берген системасы, мастерскойлары джангыртылгъан эдиле. Суратлау, джыр-тепсеу кружокла къуралыб, сабийле алагъа тири къошулуб, тюрлю-тюрлю дараджалы эришиуледе алчы орунланы алыб башлагъан эдиле…

2009-чу джыл Хубий улуну кючю бла школну мекямына (ол 1930-чу джыл ишленнгенди) тамамлы ремонт этилиб башлагъан эди. 2011-чи джыл къыркъаууз (сентябрь) айны 1-де, ремонт этилиб бошалгъанындан сора, хар неси да таб джарашдырылгъан школ джангыдан эшиклерин ачхан эди. Ол ашхы иш устазланы, сохталаны, аталаны-аналаны, шахарчыланы эслериндеди…

Мен да бу школда окъугъаным себебли Хубийланы Шамил ишин бет джарыкълы баджаргъаныны юсюнден кёб зат айтыргъа боллукъма. Школда окъугъан джылларымда аны кишиге хыны сёлешиб кёрмегенме. Устазлагъа, сохталагъа да ариу айтыб, кёлтюргючлюк этиб тургъанды. Ала да аны сыйын кёре эдиле. Хубий улу сабийлени ариу халиге юретиуге, патриот сезимлерин ёсдюрюуге атаб кёб тюрлю иш бардырыучан эди…

Школда ишлеген джылларында огъуна шахар дараджада болгъан джарыкълыкъ ишлени кеси къураб, бардырыб да тургъанды. Алай бла Хубий

улуну къураучулукъ фахмусуна тыйыншлы багъа бериб 2014-чю Къарачай шахар округну администрациясыны маданият бёлюмюню тамадасы къуллукъгъа салгъандыла. Маданият бёлюмге башчылыкъ этген 6 джылыны ичинде аны ишин да мийик дараджагъа чыгъаргъанды. Шамилни башламчылыгъы бла шахарда кёб тюрлю джыр, тепсеу къауумла къуралыб, ишлейдиле. Аланы арасынды шахарда, республикада да белгили «Алибек» фольклор ансамблни атын сагъыныргъа боллукъду. Ансамблни къурамына 12 адам киреди. Ала къарачай халкъ, башха джырланы да джырлайдыла. Халкъ джырланы джарашдырыу бла уа Шамил кеси кюрешеди…

Шахарда Шамил къурамагъан джыйылыула, концертле, джамагъат ишле джокъдула десек джангыллыкъ тюлбюз. Хар къуру да Къарачай шахарны кюнюне, Къарачай халкъны туугъан джуртуна къайтхан кюннге, Уллу Хорламны кюнюне дагъыда башха затлагъа атаб тюрлю-тюрлю джарыкълыкъ ишле къураб, бардырады. Ёсюб келген джаш тёлюню патриот сезимлерин ёсдюрюуге уа айырыб эс бёлгени танылады. Айтыргъа хар этген ишине джууаблы кёзден къарайды…

Хубийланы Шамил кёб тюрлю саугъаны, хурмет грамоталаны иесиди. 2018-чи джыл а кёб джылланы айыбсыз ишлегени, республиканы джамагъат джашаууна тыйыншлы юлюш къошханы ючюн КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашидни Указы бла Хубий улугъа «КъЧР-ни халкъ артисти» деген сыйлы ат аталгъан эди.

Къолгъа алгъан хар ишин бет джарыкълы баджаргъан, джамагъатдан сый-махтау табхан Шамилни юбилейи бла таза джюрекден алгъышлайбыз. Анга саулукъ-эсенлик, ашхылыкъла, ишинде джетишимле теджейбиз!

Салпагъарланы Умар.



169 просмотров


Комментарии

Написать
Комментарии >



Подписывайтесь на RIAKCHR в Одноклассниках Получайте свежие статьи и новые публикации на свой мобильный
Вступайте в сообщество RIAKCHR в “ВКонтакте” Получайте свежие статьи и новые публикации на свой мобильный
Вступайте в сообщество RIAKCHR в “Telegram” Получайте свежие статьи и новые публикации на свой мобильный