БИЛИМЛИ БАЛАЛАР - КЕЛЕЕКТЕГИМИЗ

Нелли Османовна Санглибаева 1990 йылдан алып баслангыш класслардынъ окытувшысы болып куллык этеди. 2010 йылдан алып Ногай муниципал район администрациясынынъ билимлендируьв боьлигининъ басшысынынъ орынбасары этилип беркит илген. Быйылдынъ навруз айынынъ 15 куьниннен алып район администрациясынынъ билимлендируьв боьлигининъ басшысынынъ борышларын толтырувшы. Коьп йыллык намыслы эм кайратлы куллыгы уьшин «Россия Федерациясынынъ ортак билимлендируьвининъ сыйлы аьрекетшиси» деген оьрметли атка тийисленген. Сондай болып Ногай муниципал район администрациясынынъ басшысынынъ, КЧР Халк Йыйынынынъ (Парламентининъ) Сый грамоталары ман белгиленген. Тоьменде Нелли Санглибаева ман озган окув йылынынъ бойында бажарылган куллыклар эм табылган етимислер, мектеплердинъ, балалар бавлардынъ буьгуьнги яшавы акында толы хабарласувымызды баспалаймыз. - Куьн яхшы болсын, Нелли Османовна. «Окув - билим азыгы» деген биринши ногай ярыкландырувшымыз Абдул-Хамид Джанибеков. Билимли балалар - кыралымыздынъ келеектегилери. Суьйткенде, алды дагы яш авымыз олардынъ алган билимлери мен байланыслы. Озган окув йылынынъ тамамларын сога келип, ГИА-ды нъ т амамлары кувандырама? - Яхшылык коьринъиз! Оькиметлик тамамлав аттестациясын бирлик оькиметлик экзамен (ЕГЭ) кебинде беруьвде 11 класслардынъ окувшыларынынъ савлайы 44 выпускниги етимисли берген. Сонынъ санында ети выпускник етимисли оьтип колларына отличиели аттестатларды алган. Олардынъ биреви Эркин-Халк авыл мектебиннен, уьшеви Эркин-Шахар эм тагы да уьшеви Икон-Халк авыл мектебиннен болганлар. Тогызыншы классларда ГИА-ды беруьвде район мектеплериннен баьриси 144 окувшы катнаскан. Отличиели аттестатты тек тогыз выпускник алган. - Коьплеген мектеплердинъ эм балалар бавлардынъ меканлары эрте йылларда курылганлар. Олар буьгуьнги яшав талапларына яваплайдыларма? - Кувандыратаганы сол, буьгуьнлерде балалар бавларына да, мектеплерге де алдынгындай шеретлер йок. Бизде ремонттан керексинетаган мектеплердинъ эм балалар бавлардынъ тизбеси аьзирленген. Элбетте, баьри меканлар да эски эм капиталлык ремонттан керексинедилер. Бир неше йыл артта Икон-Халк авылында «Эльнур» деп аталып, шарлаклы янъы ярасык балалар бавынынъ меканы курылган. Сол авылдынъ ортак билимлендируьв мектебининъ меканы 2022 йылда капиталлык ремонт этилееклердинъ тизбесине киргистилген. Соьлеги заманда проект-сметалык маглуматлары туьзиледилер. Калган мектеплер кепленген график пен келисте 2026 йылга дейим, тетесинше, ремонт этилееклер. Буьгуьнге уьш мектепте видеокарав салынган. Келеятырган 2022 йылда билимлендируьвдинъ тагы да уьш объектинде салынаяк. - Соьлеги заманда сапатлы билимлендируьвге айырым эс бериледи. Район мектеплери сол талапларга толысынша яваплайдыларма? - Кыралымызда билимлендируьвдинъ сапатлыгына баа беруьвдинъ бирлик системасы кепленген. Ол мектеп окувшыларынынъ алатаган билимлерин тергевге, туватаган маьселелерди болжалында шешпеге амал береди. 9 класслардынъ окувшыларын оькиметлик тамамлав аттестациясын (ГИА) беруьвге аьзирлеген баьри окытувшыларга эм оны уйгынлавда, озгарувда катнаскан аьдемлерге разылыгымды билдиремен. Окувшылардынъ эм тербияланувшылардынъ табынышлары, коьбисинше аьлде, пе, агогикалык куллыкшылардынъ куьнделиктеги каныгыслы куьши, куллыгы болады. «Келеектинъ окытувшысы» деген федераллык проекти окытувшыдынъ социаллык статусын, кеспилик компетенцияларын беркитуьвге каратылган. - Районда акыллы, билимге ымтылыслы, зегенли, спорт туьрлилеринде етимисли балалар барма? - А. Уракчиев атлы АдилХалк авылынынъ ортак билимлендируьв мектебининъ 9 классынынъ окувшысы Амаль Керейтов туьнегуьнлерде эркин куьрес бойынша Болгарияда озган алдышылыкта Европа чемпионы болып танылды. Сондай болып М. Санглибаев атлы Эркин-Халк авыл мектебининъ 10 классынынъ окувшысы Амаль Джандубаев те эркин куьрес бойынша Европа чемпионы болды. Икон-Халк авыл мектебининъ 11 классынынъ окувшысы Аминат Джемакулова орыс тилден олимпиада да 100 баллды алып келди. А. Уракчиев атлы Адил-Халк авыл мектебининъ 10 классынынъ окувшысы Мария Домоцева «Умники и умницы» телевидениединъ гуманитарлык олимпиадасынынъ республикалык шеригининъ енъуьвшиси болган. М. Санглибаев атлы Эркин-Халк авыл мектебининъ 7 классынынъ окувшысы Ислам Карасов шатраш ойыны бойынша Р Горенштеннинъ Мемориалына багысланган ашык республикалык сынасларында он бес ясына дейимгилер арасында енъуьвши болган. Эркин-Юрт авыл мектебининъ 8 классынынъ окувшысы Хайрбек Айтакаев «Без срока давности» деп аталган сочинениелер конкурсынынъ енъуьвшиси болып танылган. Сол ок мектептинъ 9 классынынъ окувшысы Алиса Кравцова обществознание дериси бойынша окувшылар арасында озган Савлайроссиялык олимпиадасынынъ регионлык шеригин уткан. Эркин-Ю рт мектебининъ 8 классынынъ окувшысы Регина Минлакаева «Математика» дериси бойынша окувшылар арасында Савлайроссиялык олимпиадасынынъ регионлык шеригининъ баргышысы болган. Эркин-Шахар мектебининъ 10 классынынъ окувшысы Алина Мамбетова «Адабият» дериси бойынша Савлайроссиялык олимпиададынъ регионлык шеригининъ баргышысы деп танылган. Икон-Халк мектебининъ 10 классынынъ окувшысы Артур Исторов «Биология» дериси бойынша Савлайроссиялык олимпиададынъ регионлык шеригининъ баргышысы болды. Оннан да баска район мектеплерининъ окувшылары «Большая перемена» Савлайроссиялык акциясында катнасканлар. ИконХалк авыл мектебиннен окувшылар Наима Туркменова эм Ульяна Баисова сол акциядынъ ярым финалына шыкканлар. Балаларды тербиялав соравына йылдан-йылга айырым эс берилип барады. Баьри мектеплерде де «Российское движение школьников» деген ямагатшылык-оькиметлик, балалар-яс оьспирлер организациясы етимисли аьрекетлейди. Онынъ агзалары окувшыларды патриотлык тербиялав бойынша айлак пайдалы куллыкларды юргистедилер. Олар «Российское движение школьников» Ортакроссиялык организациясынынъ Карашай-Шеркеш регионлык боьлигининъ активининъ Слетларында эм туьрли йолыгысларында етимисли катнасадылар. - Балаларды косымша билимлендируьв кайтип уйгынланган? - Балаларды косымша билимлендируьв бойынша буйымларды баьри район мектеплери де толы аьжетсизлейдилер. Яратувшылык кружокларды эм секцияларды йоклайтаган балалардынъ саны да йылдан-йылга оьседи. Буьгуьнлерде олардынъ ортак саны 70-80 процентке ювык. - Авыл мектеплеринде эм балалар бавларында яс специалистлерге куллык этип калувларын кайтип кы зы ксы нды рмага болаяк? - Педагогикалык йогары окув отанларынынъ выпускниклерининъ саны йылдан-йылга оьсип барады. Ол зат бек кувандырады. Неге десенъ каерде де билимли специалистлер керек. Аьвелдегиндей болып, энъ де ийгилер окытувшы болмага суьедилер. Ол затлар окытувшыдынъ кесписининъ сыйы оьсетаганы акында ашыклап айтадылар. - Район мектеплерининъ выпускниклери кыралы мы зды нъ кайдай сыйлы окув отанларына туьскенлер? - Выпускниклери миз коьплеген йогары окув отанларына туьскенлер. Айтпага, Эркин-Шахар ортак билимлендируьв мектебининъ выпускниклери Зурида Кипкеева, Зурида Найманова Ставропольдинъ оькиметлик университетине, Фатима Текеева Ставропольдинъ педагогикалык институтына, Аслан Сикалиев СКФУ-не, Радмил Апабердов Пятигорсктынъ оькиметлик лингвистлик университетине, Камила Баранукова Черкессктинъ медициналык училищесине, Милана Даутова эм Элина Кидралиева Ставрополь каласындагы СКФУ-га, Руслан Исунов Москвадынъ халклар ара университетине, Умар Джазов СКГТА-дынъ колледжине, Эльвира Туркменова Ставрополь каласынынъ СКфУ-на эм оьзге яслар эм кызлар айтувлы окув отанларына туьскенлер эм окувларын етимисли бардырадылар. Районнынъ оьзге мектеплерининъ выпускниклери де кеспилик йолларын сайлаганлар