АЙСЫГIВ ЙЫХЬЫЗ АХЪМАШТЫЛРА ЙАЛАЗЛУШТI

Абашта айсра Ду аветеран КЪВАПСЫРГЬАН Усыф СальыхI йпа дъабзазуз Къарапагва кыт йхакв апны йчвахъабага гъвы гIахъыртIытI. Афыр чвахъабага йзычпарала анхараква джвыквлищтара щарда цIитI. Ауаса апхъапхъа ауыс гIаджвыквызцIаз йбергьльым швхIаусыгIвала рмурад гьгIарыдамхIвтI. Аветеран йцриква хъацIарала зыхьыз зыргаз, айсра агIан 62-джь йырцIыхъвамкIва намыца ыквызчIвакьыз Къвапсыргьан Усыф йыхъазла чвахъабага гIандмыршакIва йгьымтынчтI. Афыр йтгIачва, йъахIыльчва «Абаза» жвлара организацияква ари ауыс йацыркIырныс тшырзынадырхатI. Ахъмаштылри ачIахIри ры-Сквш апны аветеран йыхьызла ачвахъабага гъвы йащтаныкъваз ажвлара уыснкъвгагIвчва Къвапсыргьан Усыф йцриква рахIвара дырхъйарныс рылшатI. Аветеран дъабзазуз атдзы абльын йкIыдырцIаз ачвахъабага гъвы щарда мцIуата йгIахъыртIытI. Айззара йалан «Абаза» жвлара организация аунашвачпагIв КЪВАНЧА Умар, ауи йзаместитель ЧАГВА Щорс, абаза ахIбачва р-Совет йалу ГВАГВ МухIарби, абаза пхIвысква р-Совет апредседатель ЦЕКЪВА Ася, Къарапагва кыт администрация ахъада КЪВАПСЫРГЬАН Руслан, аветеран йцриква, йаргванква, апхьагIвчва, арыпхьагIвчва. «Абаза» жвлара организация гIаншищтара ауи йалу Чагва Щорс айззара гIахъитIуата Къвапсыргьан Усыф СальыхI йпа йгвы дшгIатахаз йгIайззаз йгIарылайхIватI. – УахьчIва зчвахъабага гъвы гIахъхIтIуа Къвапсыргьан Усыф бзита дыздыруан, аргваныта хIащтаныкъвун. Ансисквша Май а 9 йапылуата АйгIайра гIазраргваныз, агъа йпшIагылата фырта йайсыз абаза ветеранква зымгIва азыгIддунта йырчIахIхIуан. Къарапагва йбзазуз аветеранква схъатала машина рыщтагIасщтиуанта агород йнадсрыгуан. Къвапсыргьан Усыф йапшу амамыр гIазхчаз афырква апхьартаква рпны асабиквагьи йрынйалун, рпатриот бжьара йацхърагIун. УахьчIва йгIахIгвалашвахуа Къвапсыргьан Усыф йыхъазла чвахъабага зчпаз АлахI дырзыразхатI, ауи дъабзазуз аунагIва хайырымкIва закIгьи нумыршан, – йхIватI Чагва Щорс. Гвагв МухIарби ахъмаштылри ачIахIри ры-Сквш апны айсри анхари рветеран Къвапсыргьан Усыф йчвахъабага гъвы агIахътIра асабиква рыгIзарабжьара ахъазла магIын ду шаму гIаликIгIатI. – Къвапсыргьан Усыф айсрала, амамыр бзазара апны нхарала йхабар бзита, йыхьыз хъарата йыргатI. Акытгьи, атлапкъгьи, абаза уагIахъа шабгу йанакIвызлакIгьи дхIхъардуган. Усыф йцIыхъвала йгIанхаз згIвадара багъьа швымата мамырта швырбзаза, – йхIватI Гвагв МухIарби. Къарапагва кыт гIаныршара ахъада Къвапсыргьан Руслан дызуу аткъвым, акыт рыхьызла аветеран Усыф СальыхI йпа йчвахъабага гъвы кIыдцIара згIаджвыквцIару дшырзыразу йхIватI. – ХIабадучва мамырта хIъабзазауа адгьыл шгIархчаз, АйгIайра шгIатыргаз зынгьи йхIхъаштылра гьатахъым. УахьчIва йапшу агIаншараква ракIвпI афырква рыхьызква ахъмаштылра йгIалазжьуа, айсра атурых асабиква йырхъзымраштылуа. Заман гIазаута КъвапсыргьанргIа рышта апны афыр йчвахъабага агIахътIра йгIадгылыз АлахI дшвзыразхатI, – йхIватI Къвапсыргьан Руслан. Къванча Умар сквшщарда цIуата йгIаджвыквырцIаз ауыс назырдзахыз Цекъва Ася шлакIву йгIайззаз йгIарылайхIватI, ауи йлыцызкIыз агвыпгьи ларгьи дшырзыразу йхIватI. – Цекъва Ася ари ауыс даналагуз афыр хъацIа Къвапсыргьан Усыф йыхъазла чвахъабага гъвы дылрычпарныс шылмураду гIасалхIвтI, ауи ахъазла сгвгIанаграква ласхIвырныс дахIватI. «Абаза» жвлара адкIылара аунашвачпара йалу ауыс хъйара ахъазла йхIылшауа шхIчпуш, хIкъаруква адхIкIылта аветеран дшхIыртлапIуш хIалачважватI, хIшацынхушла хIагвынгIвытI. Ася йылхIваз, дызлагаз ауыс ацIыхъвадза йшналырдзаз зымгIвагьи хIшахIатпI. Къвапсыргьан Усыф дъабзазуз атдзы йсуратгьи аныта чвахъабага гъвы кIыдырцIатI. Ауыс абзазара йалазжьыз зымгIвагьи швызгIвадахатI, – йхIватI Къванча Умар. Цекъва Ася зныкI йгIаджвыквырцIаз ауыс зырзынамырдзаз гIаллырдыруата Къвапсыргьан Усыф йцриквагьи акыт аунашвачпагIвчвагьи драчважватI, ахабзаква бзита йыздыруа аъачIвагIагIвчва драйкьангьаштI. – Къвапсыргьан Усыф йчвахъабага сынчIва йахъхIымгауата йгIахъхIтIырныс ъахIылшауа швабыжта йсгвапапI. Ауи йацхърагIаз хIычкIвынчва гврыхваква Къванча Умар, Батырби АхIмад, КIвращын МухIадин, Мартаза Мурат, Ажьи Мурат рбзирала хIуыс ласыта йахъвдаквыцIтI. Къвапсыргьан Усыф йапшта амамыр гIазхчаз, АйгIайра гIатызгаз афырква зынгьи йыгьхIхъаштылуашым, ауат уахьчIва йхIылахмызтынгьи, чвахъабага рзыгIанхIыршауа йхIыртлапIуштI, рхъацIара хIаквчважвалуштI, – йгIалылкIгIатI Цекъва Ася. Айззара апны датшагьи йгIачважватI аветеран Къвапсыргьан Усыф СальыхI йпа йаргванква, йкытлагIвчва, ачвахъабага гъвы агIахътIра йацхърагIаз ачкIвынчва, арыпхьагIвчва. Къвапсыргьан Усыф СальыхI йпа асквш 1919 агIан Къарапагва кыт дйытI. Асквш 1938 йгIашIарышвта Ар Къапщ дрылата къвырльыкъв йхатI, Халхин-Гол (Монголия) дзыгIв аргван аяпонецква дырпшIагыла дайсытI. Асквш 1941, август а 22 афронт дпшцIалтI, дснайперын, Брянск фронт й-269-хауа ахысыгIвчва рдивизия, й-1020-хауа ахысыгIвчва рполк авзвод дакомандирын. Айбащра чвгьакI апны ауи намыцата 62-джь ъачвицIаз, цгIвы снайпер абджьарла йхысуа йъайбжьаз рыхъазла асквш 1943, июнь а 7 «За отвагу» медаль гIайквнадыргатI. Курск адзхъа айбащра чвгьа далата пулеметла йхысуаз гIвгвыпкI алайрыхъвашатI, фашистта 30-гIв чвицIатI. Къвапсыргьан Усыф пшыхвра данырщтирыз анамыцаква адгьыл йыцIарцIуз агIвжвагаква майрата йгIайауан, фашисткI зны ахIа димайхсуата дчвицIун. Орел город ангIадырхвитхуаз Къвапсыргьан Усыф дшгIархвызгьи, щтахьла дгьгIатымхъатI, йыгIвзачва дрыдзхъагыла дайсытI. Ауаъа хъацIара ду ъагIайырбаз ахъазла «Орден Красной Звезды», «Орден Отечественной войны» агIвстепенькIгьи гIайквнадыргатI, Орел город апны апхьарта йыхьыз ахъырцIатI. Къвапсыргьан Усыф айсра амщтахь акъральыгIва нхартаква, амлыкврхIартаква ргIащаквыргылхра, йцри кыт атшауацIыхра къару ду алайцIатI. Афыр асквш 2004 агIан адуней йхIваджьтI. Ауи йчвахъабага гъвы сквшщарда дъабзазаз атдзы йкIыдырцIатI. Ауи аурамла йныкъвауа дугьи хвыцгьи айсра апны фырра гIазырбаз ркытлагIв дгIаргвалашвалуштI, чкIвыныргIа рыхъазла ауи йанакIвызлакIгьи дшвапхазлуштI, ауагIа дъадзархъмаштылуа дбзазлуштI.