АЙСЫГIВ ЙЧIВЫЛАХЪВ КВЫРМЫШ АЗЫРЧПАТI

СынчІва Россия ауацІала АчІахІри Ахъмаштылри ры-Сквш анакІвшауа йгьи АйгІайра сквш 75 анахъыцІуа тгІачвипхьадза йгІаргвалашвахуа рфырква рымапІ. ЙынджьыгьчкІвын кыт йауу АжьиргІа рабаду ЦЕКЪВА Дауыт Альбакь йпа Абашта айсра Ду агІан дшайсыз, йхагІагв дазгылата йхъа шщтІайцІаз зынгьи йгьырхъаштылуам, ауи дъаладзыз ашта гІараура ртахъыта йыгьсквшыкІым апшгІараква ъадзакІвдыршаз. – ХІанду лан йшылхІвахуазла, Дауыт айсра ангІалага йапхъахуз амшква йызшІыртыз дрылан, асквш 1941 ацІыхъва зны дгІайтІ. Ауи агІан «Армавир саъапI, ауаъа акІвпІ хІъайсуа» йхІватІ. ЙцІыхъвахуз асальамшвъагьи Армавир акІвпІ йъагІатыцІыз. ХІара йхІыму ашвъа йшанула, Дауыт асквш 1942 октябрь агІан айсра даладзтІ, – лхІвитІ йпщбахауа абанпара йрыуу АЖЬИ Оксана Амин    йпхІа. Ауи хІшахалыргІвазазла, Цекъва Дауыт лаба Амин дйабадухитІ, ауи  йан  длабан. Ауи апхІвыс дпсындзыкІьа лаба дъацІу ъалымдыруаз лгвтыхъта йылгатІ, йхабар зынгьи йгьашІалымрыстІ. Ан лгвтара дырхъйара ртахъыта агІариква Амин, Льильа, Мслимат сквшщарда руацІа рабаду Дауыт дъайсыз ашІыпІаква рпны йыщта зджьара йаквшварныс йайгвгъауата апшгІагІвчва гвыпква, датша къвырльыкъвхартаква тшырзынадырхатІ. Адыгея, ТуапсинскІ район, Островская щель кыт апны йгІаныршу апшгІагІвчва гвып унашва рхъызцІауа Дудукчан Андрей йымкъвауата хабар шгІадирадзазла, йыззыпшгІауа Цекъва Дауыт Альбакь йпа йыхьыз ркыт йгылу ачвахъабага 
йыртыцІыз ауаъа щардагІвы ацын: ЦекъваргІа, АжьиргІа,  АгырбаргІа… Сквшщарда цІуата апшгІараква акІвзыршауа армян хъацІа Дудукчан Андрей унашва зхъицІауа апшгІагІвчва гвып йыцта ужвы йъагІадзазгьи сквш 78-ла утхъахта ршІыпІаква рпны зхъа щтІазцІаз айсыгІвчва рфляжкаква, рчгІвыча дгалчІвква, датша хъатачІв пкъыгІваква гІарауитІ. Ауат экспертиза ъахъырхуа йщтиуамца йызчІвыз анбергьыльхара ачвахъабага адзхъа йаныргІалу айха гъвква рыхьызква аницІахитІ. УахьчІвадза асолдатква йырчІвыта йгІараухьаз 439 йнадзитІ, ауи аъарагІв айсыгІвчвата рыхьызква 
бергьыльхатІ. Ауат рхъатачІв пкъыгІваква ауи акыт апны йгІаныршу амузей ауацІа йаныргІалпІ. – ПшгІара нхара ду акІвзыршауа ахъацІа йгьи апатриот шІаква 
ауагІа швабыжта йырзыразпІ. ХІара хІразырагьи гІвына гьамам, йауа ухІварыквын, хІанду лан луасйатІ хІырхъйатІ. ХІцри йчІвылахъв ъану гІахІхІырдыртІ. Асквш 2017 агIан аъахІыльчва тшадхІкІылын ауаъа хІцатІ, ауи дъайсыз, анамыца гІакІыгІвчва дырпшІагылата йхъа ъащтІайцІаз ашІыпІа гІамыгІдатІ, йыхьыз зну ачвахъабага син адзхъа хъмаштылра дакъикъа хІгылтІ. Ауи агІаншара гвалагІваласрата йгІахІыланацІаз ахъаз ажвала йгьузыхІвушым. Уыла йгІацІаужьырныс швабыжта йбаргвыпІ айбащра хІатлаква. Абджьарла мчыта йадгалаз анамыца фашистква йырпшІагылаз айсыгІвчва йрылаз хІкыт ач
кІвынчвагьи хъамайгьдзари фырри шгІадырбаз кьангьаш гьалам. Ауат гІатымхъауата адгьыл тшытипхьадза ахъазла ща дрычІвауа йшайсыз йаквшахІатпІ йгІащтІахІата уыжвгІандзара йгІараухуа рхъатачІв пкъыгІваква, – лхІвитІ Оксана. – Дауыт дызцайсыз, щтадъа йыдзта йырпхьадзуз щардагІвы, абазаквагьи рылата, ачвахъабага йаныта йгІахІаутІ. Арыла хІтыцІта хІанцуз хІкыт йтыгІган нышв хІыцыгІгатІ, ауи асин ащапІы йкІахІпсатІ. Араса Дауыт дъайыз йцри шта адгьыл йпсы йазынахІырдзатІ. «АйсыгІвчва рхъатачІв ъамапсымаква ъагІасауыз ахІагІартаква рпны йыгьсзымыргылуашызтІ асин, йауа ухІварыквын, асква анратыхуа агІан ацІахьы йгІабгъанагахырныс аурын. Йаргьи ауаъа сцумца сыгьзахьымпшуашызтІ», – гІахІайхІвтІ армян    хъацІа. АжьиргІа Амин, Льильа, Мслимат сынчІва йхІыртлапІауа АйгІайра асквш 75  йазынадырхатІ йгІванхауата Островская щель кыт рцара, ауат йрыцыргаз асин ауаъа йдыргылтІ. Ауи арыла йауата ауат ашІыпІаква рпны айсра йаладзта йгІараухыз зымгІва рыхьыз ахъырхІвалгІатІ, йрыцыргаз анышвгьи ашта йкІарпсатІ. Ауыла йгІатыргата йрыцгІаргыз анышвгьи Дауыт йан, йхъапщыла, йпхІа рнышвынтараква йрыквырпсатІ. «Абанпараква апызщылуа ахац гьузышIчІвушым»-хІва ахъазыкІ йгьырхІвум. Ауи магІын ду амапІ. ЙынджьыгьчкІвын йауу АжьиргІа ауи йазхъарцІитІ йгьи з-Абашта ахъазла зхъа щтІазцІаз рцри квырмыш ду  шизырчпауа, ртгІачва атурых анцІрала дшалазлуш    дырцІабыргтІ.