«АФГАНИСТАН - БИЗИМ ЭСТЕЛИГИМИЗ ЭМ НАЙГЫМЫЗ»

Туьнегуьнлерде Черкесскою, Баспа уьйинде «Аф ганист ан - бизим эст ел и ги м и з эм кай - гы м ы з» деп ат ал ган китаптынъ презентац и я л а в а м а л л а м а с ы озды. Сосы кит апт ы Абаза муниципал район администра ц иясынынъ дем еел ев и м ен «А базашта» республикалык газетасынынъ куллыкшылары шыгарганлар. Э стеликли амаллам ада КЧР аьскершилик комиссары А р с е н Т е м и р о в , КЧР миллетлер ислери, ко ь л е м л и к ко м м ун и ка - циялар эм баспа бойынша министрдинъ орынбасары Ислам Хубиев, Абаза район администрациясынынъ басшысы Мухаджир Н иров, А база рай оны - китабын шыгарув айлак пайд ал ы ис деп билемен. Яс оьспирди п а тр и о тл ы к анъында тербиялав бизим борышымыз, - деди Арсен Тимурович. - К у ь н я х ш ы б о л - сы н, баалы дослар! С осы ки та п ты баспалав афган кавгасы акында бил- «АФГАНИСТАН - БИЗИМ ЭСТЕЛИГИМИЗ ЭМ НАЙГЫМЫЗ» » РЕШБЛККИ нынъ басшысы Курманби Архагов, КЧР социаллык аьжетсизлев О рталыгыны нъ басш ы сы Н урби Чуков, Аф ганистанны нъ ветеранлар Союзынынъ Карашай-Шеркеш регионлык боьлигининъ басшысы Исса-Али Мамчуев, Афганистанда кавга ветеранларынынъ регионлык организациясынынъ басшысы Геннадий Жданов, абаза яш арлы к ю ртлары ны нъ администрацияларынынъ басшылары, ямагатшылык организацияларынынъ элшилери, коьлемликбилдируьв амалларынынъ журналистлери катнастылар. А м а л л а м а д ы «А б азашта» газетасынынъ бас редакторы Ф ардаус Казибановна Кулова ашты эм юргистти. Онынъ билд ируьвинш е, бир неше йыл артта Абаза район ад м ин истрац и ясы ны н ъ басшысы Мухаджир Ниров аф ган кавгасы нд а катнаскан ердеслер акында китапты шыгарув акында тилек пен келген эди. Бу ой макулланды эм редакциядынъ куллыкшылары материаллар, маглуматлар йыювга киристилер. Эм мине Афганистаннан совет аьскерлерин шыгарувдынъ 30 йыллыгына б агы сл аны п, бу китап ярык коьрди. Афган кавгасында республикамыздан 1200-дан артыкяс аьдемлер катнасканлар, оларды нъ саны ннан 42 аьскерши янларын йигитлерше бергенлер. К итапты нъ биринш и бетинде КЧР Басш ысы Рашид Бориспиевич Темрезовтынъ афган кавгасынынъ ветеранлары на ш акы рувы ор ы н л а сты - рылган. - 1989 йы лды нъ 15 феврали - оькиметимиздинъ тарихинде маьнели куьн. 30 йыл артта Афганистаннан совет аьскерлерин шыгарув иси кутылган. Бу кавгада бизим ердеслеримиз де катнасканлар. 42 ясымыз кавгада янларын йигитлерш е бергенлер. дируьвлерди йыйып, келеек аркаларга да дуныямызда тынышлыкты саклавга шакырув болсын, эркинлик кайдай баа ман табылОлардынъ йигитликлери эм эрликлери эш мутылмаяк, - деп айтылады КЧР Басшысынынъ хатында. Э с те л и кл и а м а л л а ­ мада оьзи ни нъ кутл ав соьзлерин Карашай-Шеркеш Республикасы нынъ аьскерш илик комиссары Арсен Темиров айтты. - 30 йыл артта Афганистан кыралыннан совет аьскерлери ш ыгарылып кутылган. Бир мынънан арты к ясл ары м ы з а ь с ­ керш илик боры ш лары н Э лим издинъ ш акы рувы ман ят ерде оьткенлер, оьзлерининъ ердеслерининъ сенимлерин аклаганлар. Баьриси кыралымыз бойынша афган кавгасыннан ярым миллионга ювык яс аьдемлеримиз оьткенлер. С осындай эстелик ганы акында яс аьдемлер мутпасынлар деген мырат пан болды ры лган. Мен КЧР Б асш ы сы н ы н ъ эм П равител ь ств о сы н ы н ъ А д м ин истрац и ясы н ы н ъ е те кш и си ни нъ аьвел ги орынбасары Нурби Заудинович Чуковка материалларды йыювда ярдам этке н и , р е д а кц и я д ы н ъ куллыкшыларына китапты баспалавга аьзирлегенлери уьшин разылыгымды билдиремен, - деди оьзининъ соьзинде Абаза район администрациясынынъ басшысы Мухаджир Ниров. Амалламада оьзининъ ойлары ман Н .З .Ч уко в боьлисти. - 2012 йылдынъ сонъы нда М осква областинде болганымда, мен линде катнаскан. 1980 йылда Борис Уртеновты Россия Федерациясынынъ театраллык аьрекетшилер Биригуьвининъ Ставрополь боьлигининъ КЧР-да ваькили этип сайлаганлар. 1990 йылдынъ 31 январиннен алып 2006 йылдынъ 28 мартына дейим Карашай-Шеркеш Республикасынынъ театраллык аьрекетшилер Биригуьвининъ Правлениесининъ председатели болып куллык эткенинде, Россиядынъ театраллык куллыкшыларынынъ Москва, Ростов калаларында озган коьплеген ОЬМИРИН ТЕАТРГА БАГЫСЛАГАН М ереке Белгили карашай актеры Борис Хусеевич Уртенов 1939 йылдынъ 15 февралинде Усть-Джегута районынынъ Эльтаркач авылында тувган. Уллы Аталык кавгасы басланган заманда онынъ атасы сансы з кы ралдасларымыздай болып, кавгага тувган Элимизди немец-фашист баскыншыларыннан босатпага кеткен. Оькинишке, тувган юртына кайтпаган. - 1943 йылдынъ 2 ноябринде савлай карашай халкындагындай болып, меним анам да уьш бала ман Орта Азияга, Казахстанга суьргинге айдалган, - деп эскереди Борис Хусеевич. 1957 йылда Борис Казахстаннынъ Чимкент областининъ Сары-Агач орта мектебин кутылган. Аьели тувган Элине кайткан сонъ, Ленинградтынъ А. Островский атлы те а тр а л л ы к институтына окувга туьскен. Артынсыра Карашай-Шеркеш миллет студиясына окымага туьскен, оны 1962 йылда етимисли битирген. 1962-1964 йылларда Черкесск область орыс драма театрында актер болып куллык эткен. 1964-1974 йылларда Кабарты-Балкар Республикасы ны нъ Нальчик каласында балкар театрында аьрекетлеген. 1974 йылдан алып аьлиги заманга дейим карашай республикалык оькиметлик драма театрында ислейди. Карашай театрынынъ актерларынынъ санында Башкортостаннынъ бас каласы Уфада тюрк тилли театрлардынъ ф естивалинде эм Владикавказ каласында Россия Кубыласынынъ халкларынынъ миллет театрларынынъ фестивасъездлеринде эм конференцияларында ортакшылык эткен. Сол съездлерди эм конференцияларды театрдынъ усталары М. Царев, О. Ефремов, М. Ульянов, К. Лавров, М. Бушнов, Р. Исрафилов эм А. Калягин етекшилегенлер. - Республикамыздынъ те атрал л ы к кул л ы кш ы ­ ларынынъ Биригуьвинде куллык эткеним мени коьп янъы аьдемлер мен таныстырды, билимлеримди байытты. Суьйтип, йырма алты йылдынъ бойында мен актерлык куллыгым ман биргесине республикамыздынъ театраллык куллы кш ы лары ны нъ Биригуьвинде де аьрекетлегенмен, - деп боьлисти Борис Хусеевич. 2010 йылда Борис Уртенов «Ататаган тавлар» деген фильмде эм «Карашайдынъ кавгасы эм тынышлыгы» деген документальли фильмде ойнаган. Коьп йыллык каныгыслы аьрекети уьшин замандасымыз оькимет ягыннан баьленше йогары белгилерге аталган. 1982 йылда Борис Уртенов «Кабарты-Балкар Республикасынынъ сыйлы артисти» деген йогары атка тийисли этилген. 1995 йылда ога «Россия Федерациясынынъ сыйлы артисти» деген ат берилген. 2009 йылда абырайлы ердесимиздинъ етпис йыллык мерекесине «КЧР сыйлы артисти» деген оьрметли атты бергенлер. Борис Уртенов - эки улдынъ атасы. Онынъ куьезлери уьш йиени боладылар. Аьелдинъ анасы да йыршы, Карашай-Шеркеш Республикасынынъ сыйлы артисткасы. Республикалык оькиметлик филармониясында етимисли куллык этеди. Соны ман биргесине он бес йылдан артыкзаман «Къарча» вокал-фольклор ансамблин де етекшилейди. Ердесимиз Борис Уртенов театрда элли алтыншы йыл етимисли аьрекетлеп келеятыр. Сол кадер заманнынъ ишинде ол сахнада юз эллиден артык рольлерди ойнаган. Янъыларда Карашай-Шеркеш оькиметлик миллет китапханасынынъ адабият эм саният боьлигининъ библиотекари Тамара Хапчаева сыйлы ердесимиз Борис Уртенов акында «Актердынъ наьсиби» деп этап, китап шыгарган. Онда автор мерекешидинъ Карашай-Шеркеш область театрыннан биринши куьннен алып оьткен яратувшылык йолын ашык коьрсетеди. Китапта Борис Хусеевичтинъ, онынъ театр, актерлар, республикамызда маданияттынъ эм санияттынъ оьрленуьви акында коьплеген макалалар, аьел альбомларыннан дурбатлар баспаланганлар. Янъы китап тез арада оьз окувшыларын табар, деп сенемиз. Быйылдынъ 15 февралинде Б. Уртенов тувганлы сексен йыл толды. Биз оьз оьмирин театрга багыслаган оьрметли ердесимиз, РФ сыйлы артисти, Кабарты-Балкар Республикасынынъ сыйлы артисти, республикамыздынъ сыйлы артисти Борис Уртеновты 80 йыллык мерекеси мен кутлаймыз эм алдыда мерекешиге тек ийгиликлерди, узак оьмирди, ден савлыкты, энди де яратувшылык табынышларды сагынамыз. А. НАЙМАНОВ. ДУРБАТТА: китаптынъ тыскы коьриниси. 2 К А З А Х С Т А Н Д А ВОГАН НАДАНИЯТЫНЫВЪ КУЬВЛЕРИ ерли музейди йокладым эм онда афган кавгасында катнаскан яслар а кы н ­ да коьплеген баспалавлар, китаплар шыкканына эс эттим. Юртымызга кайтканда, афганшыларды йыйып, сондай китапты шыгармага ойымды билдирдим. Меним ойымды баьриси де макулладылар, ама бюджет амалларынынъ кысаслыгыннан китап бир кесек заманды яры к коьреял м ад ы . Бу зат акында Абаза районынынъ басшысы М.Ниров билгенде, баспалавга ярдам этти. Савболсын, ердеслеримиздинъ йигитлиги мутылмасын! - деди Нурби Заудинович. А м а л л а м а д а А ф га ­ н и с т а н н ы н ъ в е т е р а н ­ лар С ою зы ны нъ К а р а ­ ш ай-Ш еркеш регионлы к б о ь л и ги н и н ъ басш ы сы Исса Мамчуев, афган кавгасынынъ сакатларынынъ регионлык организациясынынъ етекшиси Геннадий Жданов соьйледилер. Олар китапты баспалавда катнаскан баьри аьдемлерге разылыкларын билдирдилер. К а р а ш а й - Ш е р к е ш Республикасынынъ миллетлер ислери, коьлем ­ лик коммуникациялар эм баспа бойынша министрининъ орынбасары Ислам Хубиев оьз ойлары ман боьлисти, сонъ китапты баспалавга ярдам эткен эм катнаскан аьдемлерге КЧР миллетлер ислери, ко ь л е м л и к ко м м у н и ка ­ циялар эм баспа бойынша министерствосынынъ Сый грамоталарын берди. Савгаланганлардынъ санында Н.Чуков, А.Темиров, М.Ниров, Г.Жданов, И. Мамчуев болдылар. А м а л л а м а д а «Д ень республ ики» га зе та сы ­ ны нъ б а с р е д а к т о р ы Е .К ратов аф ган ка в га ­ сында катнаскан ердеслеримиз акында эстеликти оьмирлендируьв исин арбатын да бардырмага, аьскершилер-интернационалшылар акында китапты шыгармага ой этти. Презентациялав амалл а м а с ы н ы н ъ ы з ы н д а ам аллам ады уйгы нлавшылар конакларга, авыл яшарлык юртлардынъ элшилерине, ямагатшылык аьрекетш илерге, библиотекаларга, журналистлерге китапларды савгаладылар.