ЫМТЫЛЫСЫ TAB БАСЫНД ШЫГДРДЫ

Тавга минуьв берилмеген аьр кимге, Тавга минер «арсланы» бар юректе. Кыйын тувыл яшав тавга тармасув, Ымтылысынъ яшай болса юректе. Карлытавдынъ бийиклигин «алган» сонъ, Сен йолландынъ Пик Ленина тавына. Ымтылысынъ тав басына шыгарды, Йигитлик пен айтылгансынъ ногайга. «Эне ятыр Элим меним бир увыс», - деген он доьртинши оьмирдинъ басында яшаган йырав Ш ал-Кийиз Тиленши Улы, Карлытавдынъ басына мингенде. Сол атабабалары м ы зд ан калган ийги аьдетке ызлап, йырма биринши оьмирде Карлытавдынъ басына яне ногай йигитлеримиз коьтериледилер. Эки йыл артта, 2017 йылдынъ шиллесининъ 12-де, Карлытавдынъ басына (бийиклиги 5642 метр) болымлы ердесимиз Артур Хутов коьтерилип, ногай байракларын елпилдетип кадаган. Сол коьтерилуьвин Артур балалар уьшин баспаланатаган «Маьметекей» журналымызды нъ 15 йы ллы гы на багыслаган. Макаладагы хабарымыз тагы да бир йигит ногайымыз Солтан М уссаевич Акаев акында. Ол оьзи Ставрополь крайынынъ Кочубей районынынъ Карамурза авылыннан. Ногай альпинисти Солтан Муссаевич Акаев Таджикистаннынъ эм Киргизиядынъ мажасындагы Пик Ленина тавына коьтерилген. 1928 йылга дейим ога Пик Кауфмана деп айтылатаган болган. Тавдынъ атын Туркестаннынъ генерал-губернаторы Константин Кауфманнынъ аты ман атаганлар. Тавдынъ бийиклиги 7134 метр болады. - Пик Ленина тавы аьвелги СССР-дынъ «ети мынълык» бийик тавларынынъ бириси болады. Ол Орта Азиядынъ энъ де бийик тавларынынъ бириси. Айтайык, сосы тав Карлытавдан 1,5 километрге бийик. Пик Ленина тавынынъ басына уьш юма коьтерилгенмиз. Бийикке минген сайын, ер-дуныядынъ, табиаттынъ ярасыклыгын коьрип, бек суьйинесинъ эм сукланасынъ. Алдыда Эверест тавына минмеге мырадым бар, - деп боьлисти Солтан. Муннан алдын, 2015 йылдынъ сары тамбыз айынынъ 20-да, Солтан Танзаниядынъ керуьв-куьнбатарындагы Африкадынъ энъ бийик стратовулканы - Килиманджарога коьтерилген. Онынъ бийиклиги 5895 метр болады. 1902 йылдан алып 1918 йылга дейим тавга Кайзер Вильгельмнинъ Бийиклиги деп айтылган. Пик Ленина тавына минеектен алдын, Солтан Акаев 2019 йылдынъ тамбыз айынынъ 10 куьнинде Карлытавга минген. Солтан А каев соьле тек 43 ясында. Солтаннынъ атасы Мусса Балахон юртындагы тавык фабрикасында коьп йыллардынъ бойында коьлик айдавшы болып ислеген. Аьелдинъ анасы Оьлмесхан Карамурза авыл мектебинде 27 йылды немец тилиннен окытувшы болып етимисли аьрекетлеген. Оьлмесханаьей соьле тийисли тыншаювда. Олар аьелде уьш балады асыраганлар. Тувынъышлары Аслан, ога тете Солтан, кенжепайлары Люаза. - Иним Солтан Пик Ленина тавынынъ басына шыкпага коьптен ойланатаган эди. Эм мине бы йы лды нъ 27 шиллесинде ол йолдаслары ман сонда минмеге деп кетти. Алдына салган мырадына етимисли етти. Солтан кесписи бойынша курувшы. Оьзи байыр эпшил, - деп хабарлады оны нъ агасы Аслан. Энди алдыда Солтанды Пик Коммунизма, сонъ дуныяда энъ де бийик Эверест тавы саклайды. Биз Акаевке алдыда янъы бийик тавларга минип халкы м ы зды нъ байрагын кадаганын, яшавда коьп йогары етимислерди сагынамыз!