Полиция борчларын тыйыншлысыча толтурургъа кюрешгенди

Къарачай-Черкес Республиканы ич ишлерини министри къуллукъгъа кёб болмай салыннган Боташланы Казимир быйылны биринчи 9 айында полициячыла борчларын къалай толтургъанларыны юсюнден журналистлеге хапар бергенди. Мындан алда Казимир Халисович, республиканы кёбчюлюк информация мадарларыны келечилери бла ич ишлени министри къуллукъда биринчи кере тюбешиб, аланы быйылдан бери МВД-ны къуллукъчулары бардыргъан профилактика ишлени эмда ачыкълагъан аманлыкъланы эсеблери бла шагъырей этгенди. Министр айтханнга кёре, джылны аллындан бери джамагъатны рахатлыгъын сакълар мурат бла республиканы полициячылары «Къоркъуусуз юй, фатар», «Чегет», «Сауут-саба» дегенча, 23 оператив-профилактика иш бардыргъандыла. Ол ишлени бардыргъан заманда полициячыла талай килограмм наркотик, учу-къыйыры болмагъанча бир сауут-саба эмда атылтыучу затла сыйыргъандыла, талай аманлыкъчыны да ол затланы джорукъсуз джюрютгенлери ючюн тутхандыла. Профилактиканы себебинден республикада бир къауум аманлыкъла аз болгъандыла, башхала да ачыкъланнгандыла. Быйыл джангы аман ишле этген адамла бла бирге бурундан табылмай тургъан аманлыкъчыла ачыкъланнганлары полициячыланы этимлиликлери ёсгенин танытады. Сёзден, 2004-чю джыл Къарачай-Черкесияны Правительствосуну Председателини заместители Тебуланы Ансарны ёлтюрген мурдар быйыл айыбына джолукъгъанды. Аны кибик 2001-чи джыл мурдарлыкъ этген талай адам да кёб болмай ачыкъланыб, аланы терслеу ишле сюдге джиберилгендиле. Этилген ишлени кёрген джамагъат полициячылагъа ышана, база башлагъан болур, адамла алгъын билдириб да айланмаучу джарсыуларыны юслеринден МВД-гъа хапар бериб башлагъандыла. Алай быйыл МВД-ны башчылыгъына барыб, полициячыладан 648 адам болушлукъ излегенди. Аланы джарсыуларына къаралыб, тыйыншлы оноула этилгендиле. 2013-чю джылны биринчи 9 айында аман ишле былтырдан 0,4 процентге аз болсала да, полициячыла эсебге 2845 ишни тюшюргендиле. Ол аманлыкъланы 1910-сун ким этгени табылгъанды. Къалгъанланы юслери бла тинтиу ишле бардырыладыла. Полициячыла къуллукъларын не иги толтурургъа кюрешселе да, болум иги болгъанды деб, къууаныргъа алкъын эртдеди. Ол сагъынылгъан аман ишлеге джыллары 18-ден 25-ге дери болгъан, аны кибик акъыл-балыкъ болмагъан сабийле къошулгъанлары артыкъ да бек сагъышландырады, профилактика бусагъатдан эсе этимли бардырылыргъа кереклисин танытады. Боташ улу айтхандан, аманлыкъ ишлени араларында гудулукъ баш орун алады. Аманлыкъчыла джашыртын урлагъан бла къалмай, зорлукъ этиб биреуню рысхысына ие болургъа да артха турмайдыла. Къаралгъан 9 айны ичинде республикада 411 джол чарпыу болгъанды. Алада 90 адам ёлгенди, 636 адам да джаралы болгъанды. - Хар не аманлыкъны болдурмазгъа, болгъандан сора ачыкъларгъа кюрешсек да, джол чарпыуланы тыялмайбыз. Джолда чёрчеклик къурумайды. Кеслерине да, башхалагъа да къыйынлыкъ джетдиребиз деб, адамла кеслери сакъ болмасала, болум тюзеллик тюлдю, - деди министр. Джылны аллындан бери джолда джюрюуню джорукъларын бузгъан 150 минг чакълы бир адамгъа тазир салыннганды. Алай бла ГИБДД-ны къуллукъчулары бюджетге 66 миллион 960 минг 650 сом тюшюргендиле. Ол ачха шофёрланы хурджунларында артыкъмы бола эди экен? Министр пресс-конференцияда полицияны къуллукъчуларына андан эсе уллу джетишимле этерге тыйгъыч болгъан затланы юслеринден да айтды. Полициячыланы усталыкъларын ёсдюрюрге, джамагъат бла байламлы ишлерге юретирге джораланнган ишле бардырыб башлагъанын да билдирди. Казимир Халисович айтхандан, бусагъатда полициячыланы бир къаууму республикадан тышында ашхы сынам бла алмаша, билимлерин ёсдюре турадыла. Мындан арыгъа КъЧР-ни МВД-ны тизиминде къуру да тыйыншлы, этимли, болумлу полициячыла ишлерлерине ол кеси иги эс бёллюкдю. Милицияны полициягъа кёчгени, айлыкълары кёлтюрюлгени, башха социал льготалары да учундургъан болурла, къалай алай болгъан эсе да, полициячыланы борчларына сакълыкълары бла 16 конфессия, 192 дин организация болгъан, тюрлю-тюрлю миллетлени келечилери, башха-башха динлени ахлулары джашагъан Къарачай-Черкес Республикада быйылны аллындан бери джамагъат-политика болум джарашыулу тургъанды. БАЙРАМКЪУЛЛАНЫ Зульфия.