ЭСТЕ ДАЙЫМГА КАЛАЯК

М агом ет А хи я ееи ч Хубиеет инъ аты адабият дуныясында Карашай-Шеркеш Республикасы ны нъ оьзинде эм онынъ тысында белгили. Филология илмилерининъ кандидаты, Карашай-Шеркеш оькиметлик пединститутынынъ адабият кафедрасынынъ доценти, СССР язувшылар Союзынынъ, журналистлер Союзынынъ агзасы, белгили фолькпоршы, карашай-балкар халк йырларынынъ йыювшысы (онынъ архивинде - 1200 йыр бар, олардынъ коьплерин ол оьзи йырлаган, 800- ге ювыктакпаклар эм айтувлар), орта мектеплер уьшин коьплеген учебниклердинъ эм методикалык кулланмалардынътуьзуьвшиси, язувшы, шайир, коьшируьвши, окытувшы. Магомет Ахияевич коьплеген медальлер мен савгаланган, олардынъ санында «Ис ветераны», «Ис йигитлиги уьшин» эм баскалар. Аьле КЧГУ-дынъ студенткасы бола келип, мен йыйы кепте коьплеген окытувшылардан «Магомет Ахияевич Хубиев окыткан заманларда болмаганынъыз айлак оькинишли - ол оьз исининъ шынты устасы эди!», яде «Мени оьзи Магомет Ахияевич окыткан, дел оьктемсимеге болаякпан» деген соьзлерди эситкенмен. Университеттинъ иргелери онынъ акында ийги эстеликти саклайдылар. Онынъ акында йылувлык пан эм разылык пан эскермеген бир аьдем де, эш те, табылмаяк, «Танъ, сабыр, тербиялы, интеллигентли аьдем. Биз оны тынысымызды тыйып тынълайтаган эдик. Ол бизге оьз коллегаларына карагандай этил карайтаган эди... Тал Магомет Ахияевич менде адабиятка суьювди кеплеген.. »-м ине сондай бир неше сыдыралар Хубиев акында онынъ окувшыларынынъ, аьлиги заманда вуздынъ окытувшыларынынъ эскеруьвлериннен. Шынтылай да, меним аркамга оны ман окытувшы кебинде айкаспага буйырмаган, ама Магомет Ахияевич оьзи язган китаплары, йыйган йырлары аркалы оны ман айкасувдынъ амалын калдырган. Хубиевтинъ оьнершилик асабалыгы оны оьз халкынынъ атаклы патриоты этил коьрмеге амал береди. Магомет Хубиев 1929 йылдынъ 15 апрелинде Верхняя Теберда авылында тувган. М агометтинъ атасы йылкышы болган, сыбызгыда ойнаган. Анасы Мамурхан уьй отанын саклавшысы болган, ол коьплеген эртегилерди, яшавда акыйкат болган затларды билген. Магомет анасын бек суьйген. Оьзининъ дневнигинде ол булай язган: «Мен бир заманда да алдамаганман. Эгер мени анамнынъ оьлуьвиннен сонъ куьлемсиреп коьрсенъиз, ынанманъыз, ол оьтирик йылмаюв...» Ахиядынъ балалары аьлемет зегенли болып шыктылар, Соьзсиз де, олардынъ болымлыклары ата-аналарыннан коьшкенлер. Ахиядынъ бес улынынъ уьшеви карашай адабиятынынъ тарихине киргенлер. Олардынъ баьриси де СССР язувшылар Союзынынъ агзалары болганлар: Осман - шайир эм язувшы, Магомет - шайир, язувшы, литературовед, фольклорист. Онынъ «Ёрлеу» («Восхождение») ятлавлар йыйынтыгы карашай поэзиясында ийгилердинъ бириси болады. Назир - белгили шайир. Ахмат кишкейиннен йырламага эм бийимеге суьйген, ама кавга ога оьз зегенлигин оьрлендируьвге тыйдажпык этти. 17 ясындагы яс болып, Ахмат фронтка кеткен эм 1941 йылдынъ сентябринде Киевтинъ туьбинде ян берген. Уллы Аталык кавга эм караш ай халкы ны нъ суьргинликке ушыравы Хубиевлердинъ аьел наьсибин бузды: Ахмат оьлди, уьйкен агасы Осман яралы болып кайтты, 1944 йылда Киргизияда, тувган Элиннен айырылув кайгысын коьтереялмай, Магометтинъ атасы оьлди. Магометке кыйын аьллерде окымага буйырды, ама 1951 йылда ол Сокулук районынынъ Краснооктябрь орта мектебин етимисли кутылды. Сол ок йылда Киргизиядынъ пединститутынынъ филология факультетине окымага туьсти