Б А К Т Ы С Ы БЛЙТЕРЕКТЕИ БАЙ БОЛДЫ

Буьгуьн Россиядынъ ж у р н а л и с т л е р С ою - зы ны нъ агзасы , Карашай-Шеркеш Республикасынынъ сыйлы журналисты, «Ногай давысы» республикалык газетасыны нъ ветераны, редакцияда узак йылларды аьрекетлеп, коьплеген Сый грамот аларга эм оьзге савгаларга тийисли бо л ган Ш ериф е И брагим овна Киреева оьзининъ 80 йыллык мерекесин белгилейди. Ол Россия маданиятынынъ сы йлы кул л ы кш ы сы , КЧР сыйлы журналисты, КЧР халк шайири, «Маьметекей» журналынынъ биринши бас редакторы, коьп йылларды «Ногай давы сы » р е с п у б л и ка ­ лык газетада редактордынь орынбасары болып куллык эткен Аскербий Суюнович Киреевтинъ (яткан ери еннетли болсы н) алал косагы болып, савлай яшавын тек ногай газет асы ны нъ тувыл, халкымыздынъ маданиятын оьрлендируьвге эм байы т увга номай косымларын эткенлер, коьримли балалар оьстиргенлер. Ясы уьйкен кыскаякпыды нъ бактысы бай, кызыкпы эм оьркенли болып туьзилген. Ама яш авда энъдеяркын, эстеликпи ыз калдырган, юреклерди «канатландырган» ол, соьзсиз де, яслык шагы болады. Солды да, Шерифе Ибрагимовна оьзининъ яслык шагын уьйкен йылувлык пан эскереди. - Кыскы каникулларынынъ бир куьни. Биз - яс окытувшылар, кыймасым Галина Абазова ман бирге Душанбеде окытувшылар конф еренциясы нда олтырымыз. Таджикистанга бизди Черкессктинъ педучилищесин кутылган сонъ, куллыкка йиберген эдилер. Бирден, арт бурылып карасам, залда мектепте де, педучилищ еде де бирге окыган авылдасым Аскербий Киреев олтыры. Айлак суьйиндик. Конференциядан сонъ, ол бизди автобуска озгарды, олтыртып йиберди, -д е п хабарлайды Шерифе Ибрагимовна. - Таджикистанда уьш йыл куллык этпеге керек эди. Бир йылга ювык заманды сонда иследик. Таджик тилин анълап та, соьйлеп те басладым. Квартирада яшаган эдим, онынъ иеси мен - таджик кыскаяклы ман - айлак татым болып турдык. Ол мени кызындай коьретаган, суьетаган эди. Ама экинши йылда анам эки-меки Таджикистанга йибермеди. Аскербий болса, аьскер сыдырапарында кызмет кылатаган эди. Оннан кайткан сонъ, Черкесскке куллык излеп кепдим. Ама бакгым мени яне узак йолга, Дагестанга шакырды. Мунда окытувшылар етиспейд ил ер деген хабар эситкен эдик. Кыймасым ман бирге Ногай районынынъ орталыгына, Терекли-Мектебке, бардык. Мунда бизди йылы йолыктылар, Ленин атлы авылына йибердилер. Булайда бизим соьзимизди эситип турган кисиге биз эс этпедик. «Олтырынъыз коьликке, мен сизди аькетейим, бир авылга бараякпыз», - деди ол бизге. Биз де суьйинип, тез етермиз деп, коьликке олтырдык. Ама йол шыкканда, бир хыйлы заман бардык. «Сосы биз не бек узак барамыз», деп сейирге де калдык. Бир заманда бир авылга келип еткенде, киси бизге: «Хаьтеринъиз калмасын, карындаслар, мен сизди Ленин атлы авылына тувыл, Тарумов районына, Шобытлы авылына аькелгенмен. Бизде де окытувшылар етиспейдилер», деди. Киси м ектептинъ директоры Айтакаев болган экен. Суьйтип, бактымыз бизди узак юртка аькепди. Бир йыл сонда иследик. Ш ериф е И бр аги м овнадынъ хабарлавы нш а, бактысы оны яне Аскербий мен растырды. Тек йолыгыс энди Дагестанда болды, Аьскерден кайткан сонъ, ол да Дагестанда куллык эткен. Тап сол куьнлерде яс аьдемлердинъ юрекперинде суьюв оты тутанган. Олар аьел туьзедилер. Куьшли, терен сезимлерин яс шайир ятлавлар сыдыраларына тоьгип, оларды Шерифеге багыслайды. Ашык меним, коьресинъме, коьзлерим: Мен алыска суьйинишли карайман, Эсинъе ал, сага сосы соьзлерим... Юрегинъди мен суьйим мен орайман. Туьнъилмеспиз: эш бир зат та бопмасын - Зат табылар эм наьсип те мол ту вар, Оьмирлерге бизим суьйим яшасын, Сол суьйим мен яшавымыз бай болар. Акыйкатлай да, яшавларын бай эткен, кыйын вакытларда демев берген суьюв олардынъ бакты лары на ярык сепкен, яратувшылык йолында да даьврендируьвш и куьш болган. Аскербий Суюнович Киреевтинъ шайирлик зегенлигин билген «Ленин йолы» газетасынынъ редакторы Баубек Карасов оны газетада куллык этпеге шакырады. Киреевлер Черкесскке коьшип келедилер эм оьз яшавларын журналистика ман байланыстырадылар. Соны ман биргесине олар институтта да окыдылар, аьелде тувган балаларды да оьстирдилер. Суьйтип, яшавдынъ баьри сынавларын да, куванышларын да бирге боьлдилер. Бир заманда да Шерифе Ибрагимовна анасынынъ айткан соьзлерин: «яшавда тек куллык аьдемди оьрметли этеди», дегенин эш мутпайтаган эди. Эм оьз балаларын да куллыксуьер, нызамлы этип тербиялады, -А нам Нуржан Гатаевна бек намыслы, куллыксуьер аьдем эди. Онынъ айткан соьзлери, уьйреткени каныма синъип калган, - деп хабарлайды Шерифе Ибрагимовна. - Атам кавгага кеткенде, мен уьш ясындагы бала болып калдым, оны коьрмесем де, онынъ ярык келбети сав яшавымнынъ бойында юрегимде сакпанады. Атам Ибрагим Бапешевич кавгадан алдын тракторист болып ислеген, тракгорлык бригадасынынъ бригадири, сонъ авыл советининъ председатели болган. Суьйтип, авыл арасында онынъ сыйы бек уьйкен эди. Кавга заманында ол Армавирге госпитальге туьскен деген хабарды эситип, анам да, кардашым Исмаил да барганлар. Сол заманда ядыра юрегине тиймеге аз калып, атам яраланган эди. Эмленген сонъ, ол яне фронтка кеткен. Кавгадан атамызуьйге кайтпады. Бепгисиз йойылган деп бизге билдирдилер. Анам колында бес бала ман калды. Белин каты бувып, бизге кыйналганын да коьрсетпеске шалысты. Балаларды тербиялавга Ш.Киреева айырым эс берген. Ол оьзининъ журналистлик аьрекетинде де тербиялав соравын оьз макалаларында коьтеретаган, окувшыларга шакырув этетаган эди. Окытувшылык иси онынъ юрегинде исси ыз калдырган. Сонынъ уьшин де болар, Ш .Киреевадынъ макалаларынынъ коьбиси мектеп дерислерине, балады тербиялавга багысланган эдилер. Балады тербиялавга багысланган макалалары онынъ баспадан шыккан «Яшав коьринислери» деген китабында орынластырылганлар. Оннан баска, китапта ж урнал исттинъ кишкей хабарлары, газетадынъ бетинде баспаланган макалалары ярастырылганлар. Бу баспалавларда айырым орынды яс-явкада нызамлыкты тербиялав, ясы уьйкенлерди сыйлап уьйретуьв, зегенликти оьрлендируьв темалары айырым орынды тутадылар. Аьдемнинъ ишки дуныясы адабият пан, маданият пан, оьнерш иликтинъ туьрли кепли байлы клары ман каьрлевден, тар айкасувдан терен эм бай болады. Солды да, Шерифе Ибрагимовна сондай кызыксынувлыкты балаларында эм йиенлеринде кеплемеге шалысты. Сонынъ уьшин болар, ол аьвлетлеринде, йиенлеринде, оьнерш илик болымлыкларын оьрлендируьвге уьйкен маьне берип турды. Аскербий эм Ш ерифе Киреевлердинъ аьелинде уьш бала оьсти. Тувынъышлары Тамара суьвретшидинъ, сонъ юристтинъ кесписин алды, уьйли болды. Аьлиги заманда ол аьепи мен бирге Дагестан Республикасынынъ Кизляр каласы на коьшкен, кала администрациясынынъ билимлендируьв боьлигинде методист болып куллык этеди. Шерифе Ибрагимовнадынъ уллары Адлей мен Тимур да оьз аьеллерин туьзип, ата-аналарынынъ отягасынынъ йылувлыгын оьз аьеллеринде де сакламага шалысадылар. Адлей (ога Валера дейдилер) кесписи бойынша - курувшы. Тимур болса, финансист, ол Москвада финанс академ ияды таьвескен, аьлиги заманда байыр эпшил болып аьрекетлейди. Киреевлердинъ марка йиенлери Карина, ол Тамарадынъ кызы болады, кишкейиннен алып биюв мен, хореография ман каьрлеп ол Москвада «Лезгинка» ансамблининъ етекшиси болып аьрекетлейди. Каринадынъ бебеси Заур да балалык заманыннан алып оьнершиликке тартылатаган, оны йыршылык усталыгы айлак бек кызыксындыратаган эди. Ама яшавын Заур оьнершилик пен байланыстырмады, ол мектепти таьвесип, компьтердинъ шынты устасы болды. Адлейдинъ улы Рустам М осквадынъ Ломоносов атлы оькиметликуниверситетин таьвескен, соьле магистратурадынъ 2 курсында билим алады, ол да компьютерди ийги биледи. Окувын етимисли бардырувы ман биргесине Рустам заводта куллык этеди. Киреевлердинъ тагы да бир йиенлери Асият Черкесск каласынынъ медицина колледжининъ 4 курсында окыйды. Ол кишкейиннен алып англичан тилиннен кружокты йоклаган, миллет биювлери мен де каьрлеген. Тимурдынъ да балалары (олар Москвада яшайдылар) ийги тербия алып, ясы уьйкенлерди кувандырып оьседилер. Улы Расул США-дынъ Бостон каласында окыйды, быйыл окувын таьвесеек, ол атасындай болып, финансисттинъ кесписин сайлаган. Уьйленген, Бостонга Расул ян досы ман бирге кеткен. Тимурдынъ кызы Аида Москвада авыл-хозя й с тв о и н с ти ту ты н д а окыйды, ол атларды бек суьеди, бос заманын олар ман озгарады. Аида жокей, ол коьплеген сынасларда катнасып, оьз атын айттырмага уьлгирген. Аидадынъ синълиси Камила болса, мектепте 9-ншы класста окыйды. Тимурдынъ тагы да эки улы бар. Аскар эм Марат экеви де бала бавына барадылар. Сондай татымлыктынъ, йы лувлы кты нъ авасы нда оьскен Киреевлердинъ балалары да, йиенлери де аьелде туьзилген ийги аьдетлерди билмеге, тутпага шалысадылар. Ийгиликлерде олар баьриси де ата юртына йыйылып, суьйикли аьелерине эс этедилер, оны оьрметлейдилер. Тек тувдыклары тувыл, баьри кардаш-тукымлары, бирге куллык эткен ис дослары, конъысылары баьриси де Ш ерифе Ибрагимовнадынъ аьдемсуьерлигине, юрегининъ кенълигине сукпанувларын ясы рм ай, сы йлавлары н билдирмеге асыгадылар. Буьгуьн биз, «Ногай давысы» газетасынынъ редакциясынынъ куллыкшылары, Шерифе Ибрагимовна Киреевады сыйлы мерекеси мен ак юректен кутлаймыз, берк ден савлыкты, узак оьмирди, берекетти эм наьсипти сагынамыз. М.МИЖ